Усни

27.11.2015 11:34
Усни

Вечерва (27.11.2015) во ГЕМ Клубот во 20 часот ќе се одржи промоција на книгата „Пристоен живот“ - збирка лезбејски кратки раскази од просторот на ЕКС ЈУ. Станува збор за шестата по ред книга во едицијата Квир сквер на издавачката куќа Темплум.

За книгата ќе зборуваат Драгослава Барзут (Србија), Уршка Стерле (Словенија) и Ирена Цветковиќ (Македонија). Повеќе детали за настанот можете да погледнете на овој линк. Подолу пренесуваме еден од расказите застапени во книгата.

 

 

Лејла Каламуиќ - Усни

 

Последното што го видов на излегување од станот беше распарчена детска усна. Силно ја треснав вратата зад себе, го свртев клучот во бравaта до крај и побрзав низ скалите. Се спуштив право во есенските лисја расфрлани по тротоарите. Додека брзо чекорам кон трамвајската станица, листовите ми шушкаат под нозете. Ме дразнат, и онака нервозна заради средбата. Гледам на часовникот, доста подранив, но веќе не можев да поднесам да бидам внатре. А сѐ во мојот живот беше мирно и предвидливо до пред некоја вечер. Тогаш добив порака, само една, но доволна да ја разбие рутината во која сум вгнездена. Сѐ одеднаш се сврте наопаку, се гледам како ја затворам вратата пред распарчената усна и како брзам на закажаното место, како целиот живот да ми зависи од денешната средба.

Вечерта почна како и секоја друга. Стигнав од работа околу осум и пол. Туширање, брза и не баш вкусна вечера, тросед во дневната соба. Замотана во ќебе, ги менувам ТВ каналите и ништо не ми изгледа интересно. Преморена сум од целодневните составувања презентации и состанчења. Толку сум уморна што не можам ни да заспијам. Мозокот работи сто на саат. Пред очите ми поминуваат слајдови од сите детали кои ги напишав во предлог проектот. На сите ни е јасно дека нема шанси да го добиеме тендерот, но битно е да изгубиме без грешка, и секое утро повторно да го туркаме каменот на стрмната падина на месечината. Треба да се заработат платите, вреска директорот, додека ние се качуваме на брдото од датуми. Го пуштам лаптопот и отворам Фејсбук. Се радувам кога гледам барање за пријателство и порака! Читам и не можам да поверувам. Зарем е навистина возможно тоа да е таа?

Од нервоза пушам пред кафулето. Инаку никогаш не пушам надвор, но секогаш подранувам на состаноците. Нестрплива и во брзање, тоа сум јас. Цупкам во место. Уште петнаесет минути чекање. Не знам ни што да мислам, а не пак што да направам кога ќе ја видам. Што да му кажеш на минатото кога ќе го видиш: „да знаеш дека си останала иста, или, ма никогаш не би те препознала“? Глупости. Секако дека се променила. Бевме само девојчиња од четврто во основно. Колку помина, ги бројам годините. Полни седумнаесет. Ете, и јас се променив. Секогаш меѓу првите се качувам на таа падина од месечината. А таа е мајка и мажена жена, така рече. А, дали постои можност сепак, барем малку, да останала... Чувствувам стисок на нечија рака по рамото. Ја вртам главата. „Чао“ ми вели насмеана. Гласот ми замре. Потполно се изгубив. Она мало невидливо суштество повторно ми го штипка желудникот и мавта со крилата. Цигарата ми догорува во рака.

Првпат ме штипна кога имав десет години. Ме штипеше и мавташе со крилцата секојпат кога ќе ја здогледав. Таа експлозија во телото можеше да значи само едно. И мораше да излезе од мене, или ми се чинеше дека ќе пукнам од возбуда. Вечерта беше спарна, сите седеа во градината. Дедо го полеваше цвеќето, се пиеше кафе и се јадеше лубеница. Цело семејство беше собрано. Скокав наоколу, зборував без престан, седев на велосипедот и кружев околу масата. На сите им беше јасно дека нешто се случува. Ме прашаа какви тоа црви се вовлекле во мојот газ. Само тоа го чекав. Свечено застанав пред масата и прострелав: „Се заљубив“. Настапи еуфорија. Се менуваа прашања и воздишки. Сакаа сѐ да знаат. „Се заљубив во Сандра“, им велам, треперејќи од среќа. Се смешкам и цупкам во место. Очекувам реакција. Најпрво делуваат збунето, а тогаш тишината ја соборува плима од смеа. Солзи им навираат на очи. Трчам во круг околу масата и гласно ја изговарам мојата љубов. Ја подбуцнувам нивната смеа која одѕвонува во самракот. Среќна сум, баш среќна. Земам парче лубеница и на глас ја сркам нејзината сласт. Сокот ми капе по брадата и лактите. Во градината седиме до доцна по полноќ. По смеењето и зезањето разговорот станува посериозен. Тие рекоа - попоучен. Ми објаснуваат дека не можам да се заљубам во девојче, тоа е за момчиња. А јас треба да се заљубам во некој од нив. „Момче во девојче“ - „Девојче во момче“, повторуваат.

„Момче и девојче“, ми вели. Од торбата вади неколку фотографии од деца и ми ги подава. Гледам во нив, но погледот ми оди подлабоко. Пред очите ми се сликите од минатото. Со секој трепет се сѐ појасни. Се вртат во оној стар филм, кој нагло е прекинат со нејзиното заминување, и чиј крај ќе остане долгогодишна загатка за мене. Го слушам нејзиниот глас и механички кимам со главата. Седиме една спроти друга, а всушност нѐ делат години. Јас сум во својата стара куќа, будна во ноќите без ниту еден здив. Лежам во собата со рацете скрстени под главата и набројувам во себе: Во Пициген1 јас сум Тито! Ни осмоодделенците не ми можат ништо. Подобра сум во тенис, им ги ќарувам сите џамлии... Низата е долга и охрабрувачка за она што сум го намерила. Мислам дека баш тоа ќе ги стави нештата на место. Веднаш по појадокот земам лист хартија од блокот за ликовно и се фрлам на работа. Исеков десет правоаголни ливчиња кои требаше да бидат моја лична карта. Сите податоци внимателно ги напишав со крупни печатни букви. Една лична карта сакав да оставам за себе, другите беа спремни за делење, штом тргнам во училиште, без чекање, после првото ѕвонче. Потпивнуваме кафе. Ме прашува дали гледам некој од одделение.

„Па, и не баш. Има четири години откако се отселив“.
„Право да ти кажам, не се ни сеќавам на повеќето од нив“, ми вели додека ѝ ја подавам запалката, задоволна што на мене, сепак, се сети.

Сандра ме чека на дното на улицата. Ѝ мавтам и потрчувам надолу. Се бакнуваме во образ како добри другарки, а јас набрзина од џебот вадам едно ливче и ѝ го ставам на дланката. Во желудникот ме штипка ли, штипка. Го држи цело време во раката додека одиме накај училиштето. „А кој е Кенан?“, ме прашува. Ѝ објаснувам патем дека тоа е моето ново име, задоволна дека сѐ тече според планот. Среќна сум кога гледам дека го става ливчето во џеб. Забележав дека е по малку изненадена, и дека би сакала да слушне објаснување. Но јас молчам, оставам времето да го направи своето. Нека помине некој ден. Нека се навикне прво малку, а потоа ќе ѝ кажам сѐ. Таков беше планот, се присетувам додека нервозно голтам парчиња палачинка. Сака да ѝ зборувам за себе. Ги набројувам училиштата, дипломите. Ѝ зборувам за кариерата во маркетинг агенцијата и магистерската во Белград. Ја ширам перспективата, па критички се осврнувам кон состојбата во земјата. Изнесувам тврдења и осуди. И целиот тој половина час колку што трае излагањето, втренчено гледам во нејзиното лице. Повторно го студирам, го споредувам со сликата која еволуираше со мене во метастазите на самотијата. Во оние ситни часови кога од уморот и жешкото не можев да заспијам. Лежев така со рацете прекрстени реку главата. Лежев и се прашував што би било ако сѐ одеше според планот. Од прашањата никнеа приказни, никогаш доживеани романси, чие семе е посеано далеку во минатото. Семе кое во тие осаменички часови го залевав со изобилство од фантазија. Замислував повторна средба, во пространа хотелска соба, што подалеку од тука. Зад цврсто стиснатите капаци, со сите сили се концентрирав на нејзиното непознато лице, ѝ ги цртав посакуваните контури. Гушкајќи ја перницата, ѝ ги допирав усните и образите. Во таа приказна и таа ме посакуваше мене. Возвраќаше на бакнежите. Тешко дишевме. Испотените тела ни се грчеа и свршувавме во исто време.

„Да знаеш дека не те замислував така“, ми зборува тоа лице кое нема ништо заедничко со она во фантазијата. Лице на непозната жена. Ја вртам главата, божем, ете, така испадна. Што си замислував јас кога ја прифатив поканата да се видиме? Очигледно ништо реално. Бидејќи ова кафуле во центарот на Сараево е животот во кој живеам, во него е мојот стан зад чија затворена врата се наоѓа распарчена детска усна.
„А како тоа би требало да изгледам?“, ја прашувам, колку да кажам нешто.

Образите ѝ се затегаат. Подочниците ѝ набабруваат како џиновски солзи.

„Не знам, некако поинаку“.

Желудникот ми затреперува. Низ главата ми поминува луда идеја. Што ако и таа, ако ме повикала на кафе... Образите ми се зацрвенија.

„Па, како?“, не се откажувам.
„Само сети се“. Незгодно ѝ е и ги стиска усните.
„На што?“, гласот ми трепери од возбуда.
„Ама, знаеш и сама. На своите слатки идеи“, се смее.
„Да ти кажам, искрено, баш беше чудно дете“.

Во меѓувреме заврна дожд. Луѓето подвиткани под чадорите, изгледаат како наведнати печурки под тешките шапки. Мокрите лисја ми се лепат за ѓоновите. И понатаму истура од облаците. Веќе никаде не брзам, мрзливо се влечкам низ Вилсоново2. Улиците се лизгави, а во мене ништо повеќе не трепери и не колве. Се смрачи и враните веќе спијат вгнездени во крошните. Го палам светлото на влезот во зградата. Се качувам по скалите. Го вртам клучот во бравата четири пати. Стојам облечена во ходникот, точно спроти огледалото. Во тоа огледало на мојот живот, од левата страна на врвот, се огледува и една врамена фотографија од детството. Фотографирана е неколку дена пред таа да се пресели од квартот. На фотографијата сум јас. Со распарчена усна. Усната ми ја распарчи едно момче, откако го победив во пициген. Ликував на сиот глас, ја извадив својата мала лична карта и му мавтав пред очи. А тој беше толку лут, и веројатно повреден, што ми го истргна новото име од раце, и го искина на парчиња. Силно ме турна на земја, врескајќи на сиот глас. Велеше дека нема врска што јас победив, дека јас не сум машко, дека сум мало мочано девојче. Сите се собраа околу него, повеќето љубопитни момчиња. Сигурна сум дека и нив ги болеше мојата победа, бидејќи сите по ред лесно ги победував во игрите. Скандираа околу него, како околу некој злобен и превртлив крал. На колена, во песокот ги барав парчињата скината хартија. Пред очите ми трепереше нејзиното лице, стеснето од скандирањето од сите страни: девојче, девојче! Нејзиното лице, а потоа наплив на бес. Скокнав на нозе и со гласно викање тргнав кон лажливот крал. Го соборив и почнав да го удирам со рацете. Но тој и понатаму се смееше. Тоа зајадливо смеење ми ѕвонеше во ушите толку гласно што запрев. Со стиснати дланки гледав во неговото расклештено лице. Јасно видов и кога неговата дланка се заби во мојата усна. Сѐ замре. Фластер тишина се залепи врз детските извици. Усните ми станаа врели и лепливи. Крв ми течеше од брадата. Сите се разбегаа, единствено јас останав како закопана. Гледав како црвените капки се втопуваа во песокот. Исчезнуваа пред моите очи, како што Сандра изсчезна од мојот живот набрзо потоа. Исчезна и сѐ останато, освен лузната што и сега ја чувствувам додека со забите го стругам карминот од усните.

_________________________________________________

[1] Пициген – улична игра со фудбалска топка
[2] Шеталиште во Сараево

 

Превод: Николина Андова Шопова
Фотографии: Сцени од филмот Heavenly Creatures (1994)

Лејла Каламуиќ (1980) Писателка. Родена во Сараево. Завршила филозофски и социолошки студии на Филозофскиот факултет во Сараево. Ја објавила збирката раскази Анатомија на насмевката. Кратките раскази ги објавува во разни списанија во БиХ и регионот. Го уредува Балкански книжевен гласник. Живее во Сараево.

Слични содржини

Квир / Книжевност
Квир / Книжевност
Книжевност
Книжевност
Книжевност
Квир / Книжевност
Квир / Книжевност

ОкоБоли главаВицФото