Таква каква сум (четири песни)

Целец*

Што уште да се извлече од белината на снегов,
небаре штотуку испран чаршаф,
преслека за перница или слатка волна од стакло,
зарем не е доволно да се погледне низ прозорец,
кон крововите од порцелан, и тивко да се каже Целец,
но како тоа да се направи со мирна душа кога знам
дека таму некаде кампираат толку многу зборови,
недопрени со моите усни,
стотици зборови кои сите се Снег,
и сите се дарувани во млечна голтка
новороденому за подарок, право под непце,
додека јас го прифаќам досудениот Целец
и се мирам со тоа мојот снег да биде
и зимава блед пленик зад стакло,
што мене ми вреди да го споредувам
со пудрата на кловновиот образ,
која има боја на вар, и бојата на вар
да ја припишам на бојата на џебно марамче,
што вреди тоа,
толкав снег а затворен во мојата скржава,
строго омеѓена уста и во парот на моите очи,
кои имаат ист поглед наутро и навечер,
таков поглед има болниот врзан за постела,
кој нема во што да гледа, нема што да чека,
таквиот болен нема власт над своето тело,
сè што тој му вели на ближниот, на овој му е исто

*Целец (хр. цијелац) ‒ неугазен снег; нешто недопрено (прев.)

Петте прашања што ми ги постави птицата на гранка

Во дворот, на гранка од липа, покриена со снег, седи крупна,
згрбавена птица. Така темна и од зад грб, таа делува замислено,
како веќе да се преселила во својата слика во белиот пејзаж,
и јас се прашувам, гледајќи од прозорец, дали е тоа сеуште жива птица
или е авет-птица, суштество претворено во парче мрк мраз?
Цела ноќ не мислев на неа и дури утрото гледам дека
на стеблото веќе ја нема. Најмногу би сакала негде да отпавкала,
но што ако тоа не ѝ успеало и што ако птицата, така стуткана
од зима, се занела в сон и заспала со бела смрт, а потоа се откачила
под тежината на снегот и како откршена гранка завршила крај стеблото?
Снегот околу дрвото делува недопрено на прв поглед,
но можел ноќеска толку да напаѓа за сосем да ѝ го прекрие телото
и можно е дека таа сега тука лежи невидлива, под белиот покров,
како во студ на мртовечница, со кршливото игличесто срце под крутото перје?
Зошто на време не ја заборавив птицава?
Зошто низ прозорецот не гледав без престан?

Таква каква сум

посадена во плацентата на сопствената мрежница, забележувам дека
на жицата има грлица, крај морето чемпрес, на карпата галеб,
и тогаш не ме зачудува што таква каква сум очекувам
некаде, отаде хоризонтот, да е сместен ангелскиот бескрај,
а морето, во невреме, да го опустошуваат лутите морски богови,
додека при убаво време доволно е главата да се подигне за да се досегне
сонцето, јасно е дека во сонцето може да се гледа со отворени очи дури
при залез, но не ми треба мене да чекам квечерина,
јас и сонцето мигум можам да го пресликам зад капаците, со еден трепет
правам од него црно клопче на румено постоље,
и потоа го гледам од другата страна на капаците, затоа и не ме чуди,
кога веќе сум таква, што јас во сè, баш сè, со своиве очи
можам да гледам, од оваа или онаа страна на капаците,
и што јас сè, баш сè, можам да здогледам, кога тогаш

Авет-луѓе

Премногу човечки очи веќе го виделе дрвово
низ прозорецот од возот, куќава заробена со ограда,
и мене ми е јасно дека сето тоа веќе не можам
да го согледам со свои очи, ниту со некои очи одозгора,
се прашувам само со чии очи сега ги набљудувам лицата на патниците,
со чии сеќавања го наслушнувам она што ми се случува,
немам веќе поглед на дете, за којшто сè е штотуку опрозорено,
ниту широки зеници на лудак па да си играм со сликите
што надираат од секое откршено делче на огледалото,
нема тука што да се гледа, нема што да се чека
после толку глетки што се повторуваат, во нив
избезумени луѓе искрснуваат од мрачни станици,
авет-луѓе, го виделе тоа безброј патници, тие носат
во капутите мирис на почва и слутење во петиците на калливите чевли,
многу има сведоци кои биле во оваа и во онаа кожа,
со очи на лицето кои тргнале кон другиот,
или со превртени очи на прогонет,
кој треперливите прсти ги крие во џебовите, да,
и рацете можеа да ги издадат, сите тоа го знаат,
и самите себе можеа да се издадат со зборови, или без нив,
држејќи се до молкот и до оној еден та ист поглед,
особено оние кои не сакаа да го изгубат тој свој поглед
на дрвово и куќава заробена со ограда,
кои ни за жива глава тоа не го сакаа.

Превод: П. В.
Извор: Vesna Biga - Sjenka na uzici, 2009
Слики: Rachel Goodyear

Весна Бига (1948), хрватска писателка и поетеса. Долги години има статус на слободен уметник. Член е на Друштвото на писатели на Хрватска и на хрватскиот ПЕН. Објавила тринаесет книги проза и поезија. Нејзините дела се преведени на англиски, италијански, руски, украински, словенечки, македонски, турски, есперанто; објавени се во бројни списанија и застапени во различни прегледи и антологии.