Микротеатар за пациенти

Читање за пациент во болницата Whiteabbey во Белфаст. Фото: Еленор Бентал

Во болниците низ Велика Британија, добротворната организација InterAct обезбедува нарачани читања прилагодени на вкусот на пациентите. Актерите велат дека и тие имаат корист од оваа практика.

Во 2000 година, театарската режисерка Керолин Смит го негувала својот брат кој имал смртна болест. Во текот на тој процес открила дека читањето за него претставува одличен извор на стимулација. Таа веднаш формирала добротворна организација која носела професионални актери во болници за да читаат поезија и приказни за преживеаните од мозочен удар.

Речиси четврт век подоцна, организацијата InterAct Stroke Support функционира на тој начин низ целото Обединето Кралство. Пред една година, тие ја направија својата прва акција во Северна Ирска, каде што познатиот ирски актер Сиаран Хајндс ги водеше средбите со пациенти во болницата Whiteabbey во Белфаст.

Мојот личен интерес за InterAct беше поттикнат од неколку работи. Првата работа е тоа што живеам во близина на Каролин и нејзиниот сопруг Кристофер Равенскрофт кој е актер, следна причина е моето учество на неодамнешниот натпревар за раскази на добротворната организација, оценуван од Маргарет Драбл и на крај, поседувањето природна љубопитност за повеќекратните работи што актерите ги прават кога не се на сцената или на филмското платно.

Така, кога бев поканет да го гледам процесот на работа на InterAct за време на едно врело попладне во болницата Charing Cross во Лондон, ја искористив шансата да дознаам повеќе за оваа организација.

Ме запознаа со Ема Д’Инверно, шкотска актерка која се појавуваше во бројни ТВ серии како што се Doctor Who, Taggart и Rebus и која последен пат ја видов на сцената во претставата на Џејмс Бриди во лондонскиот театар Финборо. Таа е со InterAct од самиот почеток, а моментално е координатор за обука и ме запозна со основните податоци.

InterAct, ми рече таа, „во моментов има 127 актери кои работат во 20 болници и 32 клубови за пациенти кои преживеале мозочен удар низ целата земја. Иако актерите тоа го прават од љубов, ние сепак им плаќаме 35 фунти за двочасовна сесија. Начинот на кој функционира овој проект е таков што болничкиот персонал составува список на пациенти на кои им е потребна помош и актерите се ангажираат со нив еден на еден.

Оваа практика бара обука, така што новиот регрут може да го засени актерот за најмалку две сесии. На актерите им даваме и прирачник за читање кој ги класифицира приказните и песните под различни наслови: типичен примерок вклучува приказни за животни, крими, храна, песни и спорт.

По секоја сесија, читачот исто така ќе прибележи во папка како поминала сесијата за да имаме евиденција за напредокот на пациентот. Но, ние целосно зависиме од приватно финансирање. На пример, неодамна се обратив на една шкотска фирма Tunnock’s Teacakes, која великодушно ни донираше 10 000 фунти кои финансираа цела година работа во Глазгов”.

Отидов во одделението за мозочен удар каде британската актерка Барбара Вилшер, која раководи со главниот тим од осум актери во Charing Cross, во тој момент му читаше на пациент. Како и многу актери, Барбара имаше улоги во мноштво болнички серии како што се Casualty, Doctors и Peak Practice, па знае како да глуми лекар, но ме изненади нејзината способност да се поврзе со пациент.

Кога пристигнав, таа читаше песна за животната средина од книга на британскиот поет и писател Брајан Билстон. Конкретно, една реплика ме погоди: „Не можат доволно брзо да ја исечат прашумата за да го сочуваат снабдувањето со чизбургери”. Пациентката, која наводно е љубителка на поезијата, тивко кимна со главата во знак на согласност.

Но, сфатив дека читачот мора брзо да се прилагоди на околностите. Втората пациентка беше подложна на третман поради кој не можеше да комуницира освен со повремено климање со главата. Барбара знаеше дека таа е религиозна и тивко ги пееше нејзините три англикански химни: „Бог е мојот овчар”, „Колку е величествена уметноста” и „Утрото се скрши”.

Беше навистина трогателно да се види како пациентот реагира со најмали гестови и ширум отворени очи на зборовите и музиката. Барбара ми кажа дека таа самата не е особено религиозна, но ја разбира моќта на химните и кога ја коментирав нејзината способност да се прилагодува, таа рече:

„Тоа е она што го правиме како актери цело време”. Како да требаше да го потврди тоа, нејзината трета средба беше со средовечен маж на кого со голема живост му изведе една од „Револтирани рими” на Роалд Дал бидејќи знаеше дека пациентот е обожавател на телевизискиот серијал „Приказни за неочекуваното”.

Подоцна Барбара ми кажа дека повремено наидуваат на отпор на пациентот. Таа беше во посета на одделение каде што една пациентка грубо изразувајќи се им кажуваше на сите, вклучително и нејзе, да ја остават на мира. Тогаш Барбара откри дека пациентката е од Ирска, па пеејќи и ги песните „Danny Boy”, „Molly Malone” и  „Galway Bay” , успеа барем за кратко да ѝ го привлече вниманието и да ја смири, пред со благодарност да ѝ биде посочено дека е подобро сепак да се повлече.

И Барбара и Ема признаваат дека има непропорционален број жени меѓу вклучените актери. Тие, исто така, сфаќаат дека искуството има двоен бенефит, корисно е за пациентот, но и за актерот. „Тоа ми дава поголема самодоверба”, вели Барбара, и „чувството е толку добро, како да се игра во преполн театар”, вели Ема.

По едно поминато попладне со читачите и пациентите, останав да се восхитувам на вештината и посветеноста на овие актери-читачи и на опипливото добро што го прават. Луси Бриерс, амбасадорката на InterAct, елоквентно се изрази кога ми кажа дека читањето на пациент е „како светење со факел во човечкиот мозок”.

Читање за пациент во болницата Whiteabbey во Белфаст. Фото: Гил Хепел

Извор: https://www.theguardian.com