Скриеното скалило на пирамидата на Абрахам Маслов за кое западната филозофија не сака да знаете

Абрахам Маслов, еден од пионерите на хуманистичката психологија, е најпознат по својата теорија за хиерархијата на потреби. Оваа теорија, првично претставена во 1943 година, стана основа за разбирање на човечката мотивација и развој. Меѓутоа, малку е познато дека Маслов значително ја ревидирал својата теорија кон крајот на својот живот, воведувајќи ново, повисоко ниво на потреби, наречено самонадминување (self-transcedence).

Дали ревидираната теорија за самонадминувањето остана во сенка на оригиналната поради нејзиниот судир со западниот индивидуализам? Прочитајте за да дознаете.

 Оригиналната хиерархија на потреби

Oригиналнаta хиерархија на потреби на Маслов, претставена во неговиот труд A Theory of Human Motivation од 1943 година, се состои од пет нивоа:

1. Физиолошки потреби: храна, вода, воздух, спиење – основни потреби за преживување.

2. Потреби за сигурност: физичка сигурност, стабилност, здравје, и заштита.

3. Потреби за љубов и припадност: друштвени врски, пријателства, семејство, и љубовни врски.

4. Потреби за почит: самопочит и почит од другите, вклучувајќи самодоверба и статус.

5. Самоактуализација: реализација на личниот потенцијал, креативност, личен развој и исполнување на своите цели.

Според оваа теорија, луѓето се мотивирани да ги задоволат пониските нивоа на потреби пред да се фокусираат на повисоките. Самоостварувањето, како највисоко ниво, се сметаше за крајната цел на човечкиот развој.

Воведување на самонадминувањето (self-transcendence)

Во шеесеттите години, Маслов почнал да размислува за постоење на ниво над самоостварувањето. Ова размислување го довело до ревизија на неговата теорија, воведувајќи го концептот на „самонадминување” (self-transcendence) како ново, шесто ниво на хиерархијата.

Овие истражувања се финализирани во делото на Маслов насловено The Farther Reaches of Human Nature (1971).

Што е самонадминување?

Самонадминувањето, според Маслов, претставува состојба во која поединецот ги надминува границите на сопственото его и се поврзува со нешто поголемо од себе. Ова може да вклучува:

• Алтруистичко однесување и посветеност на цели надвор од себе
• Духовно будење или мистични искуства
• Длабоко чувство на поврзаност со човештвото, природата или универзумот
• Посветеност на идеал или кауза што го надминува личниот интерес

Разлика меѓу самоостварување и самонадминување

Иако и самоостварувањето и самонадминувањето се однесуваат на повисоки нивоа на човечки развој, постојат суштински разлики:

Самоостварувањето се фокусира на реализирање на личниот потенцијал и постигнување на индивидуалните цели.

Самонадминувањето ја надминува индивидуалната перспектива, фокусирајќи се на придонесот кон нешто поголемо од себе.

Причини за промена на теоријата

Маслов ја направил оваа промена од неколку причини:

1. Проширено разбирање: Како што продолжил да ги проучува врвните искуства и самоостварените поединци, Маслов забележал дека многу од нив имаат искуства што ги надминуваат границите на индивидуалното его.

2. Културни влијанија: Маслов бил под влијание на источните филозофии и мистични традиции, кои нагласуваат надминување на егото.

3. Лични искуства: Сопствените искуства на Маслов со изменети состојби на свеста го навеле да размислува за постоење на повисоко ниво на развој.

Импликации на промената

Вклучувањето на самонадминувањето во хиерархијата на потреби има неколку важни импликации:

1. Проширена визија за човечкиот потенцијал: Ова сугерира дека човечкиот развој не завршува со личното остварување, туку може да продолжи кон поширока, повсеопфатна свест.

2. Нагласок на поврзаноста: Самонадминувањето нагласува дека највисокото ниво на човечко функционирање вклучува чувство на единство со другите и со светот.

3. Етички размислувања: Оваа промена сугерира дека највисокото ниво на развој вклучува етичко однесување и грижа за доброто на другите и на светот во целина.

Критики и контроверзии

И покрај тоа што промената на Маслов кон самонадминување е интригантна, таа не е широко прифатена или дискутирана во главните психолошки кругови. Некои критики вклучуваат:

Недостаток на емпириски докази за поддршка на концептот

• Тешкотии во операционализација и мерење на самонадминувањето
• Загриженост дека концептот е премногу мистичен или езотеричен за научна психологија

Заклучок

Ревизијата на хиерархија на потреби на Маслов, вклучувајќи го самонадминувањето како највисоко ниво, претставува интересен развој во неговата теорија. Иако оваа промена не е толку позната како оригиналната хиерархија, таа нуди провокативна перспектива за човечкиот потенцијал и развој. Оваа ревизија ни дава можност да размислиме за целите на личниот раст и за нашата поврзаност со светот околу нас.

Наше мислење е дека оваа теорија, за разлика од оригиналната која има општо признание и популаризација (речиси колку теоријата на еволуција или на релативитетот), е малку позната и тоа не е случајно. Поради нејзиниот судир со примарно индивидуалистичкиот пристап на западната филозофија и пракса која е фокусирана на среќата на поединецот.

Веројатно ќе признаете дека на „Запад“ не е многу интересно човек да ги жртвува сопствените желби за нешто поголемо од себеси. Постојано сме во барање на индивидуална среќа, права, желби, се ставаме себеси над светот и очекуваме сите да го прифатат тоа. Прашањето дали Маслов пред крај на животот сакал да ѝ даде предупредувачка порака на цивилизацијата останува отворено.

Извор: https://arno.mk