Латински цитати, изреки и фрази (5)

Confirmat artes usus.

Праксата ги подобрува вештините.

 

Consanguineus lethi sopor.

Сонот е брат на смртта.

 

Consensus omnium.

Сеопшта согласност.

 

Considera quid dicas, non quid cogites.

Внимавај што зборуваш, а не што мислиш.

 

Consilio et industria!

Со промисла и со работливост!

Девиза на Леополд I.

 

Consortium omnis vitae.

Заедница за цел живот. | Доживотна заедница.

Некогашна дефиниција за бракот.

 

Consuetudo quasi altera natura est.

Навиката е како втора природа.

 

Contra factum non datur argumentum.

Против факт не се дава доказ.

За факти не се приложуваат докази.

 

Contraria contrariis curantur.

Спротивното се лекува со спротивно.

Девиза на т.н. алопатска школа.

 

Cor plumbeum.

Оловно срце.

Срце од камен. Бездушен човек.

 

Cor timidum.

Плашливо срце.

 

Cor unum et anima una.

Едно срце и една душа.

Опис на начинот на кој живееле раните христијански верници.

Corpus delicti.

Тело на престапот. | Стварен доказ.

 

Correnti calamo. | Currenti calamo.

Со брзо перо.

Вака се вели за нешто што се гледа дека е напишано набрзина.

 

Corvus albus.

Бел гавран.

Реткост.

 

Corvus corvo nigredinem obicit.

Гавран му префрла на гавран зашто е црн.

Му се насмеало грнчето на капачето.

 

Credo, quia absurdum.

Верувам зашто е бесмислено.

Мисла што му се припишува на Тертулијан. Смислата е: човек треба слепо да верува зашто неговиот ум не е кадарен да го појми Бога.

 

Crocodili lachrymae.

Крокодилски солзи.

Лажни, лицемерни солзи.

 

Cucullus non facit monachum.

Ќулавката не го прави човека монах.

 

Cui bono?

Во чија полза?

Прашањето го формулирал Лукиј Касиј Лонгин Равила, конзул во 127 год. пр. н. е. Според Равила, секогаш кога постои злосторство, треба да се испита дали тој што е обвинет за злосторството имал полза од него. Прашањето се среќава во повеќе говори на Кикерон.

 

Cui cum paupertate bene convenit dives est.

Богат е тој на кого и во сиромаштија му е добро.

 

Cuius rei lubet simulator ac dissimulator.

Кадарен е да се претвора во сè што сака.

Вака Салустиј го опишува Катилина.

Culpa levis.

Лесна грешка. | Незначителна грешка.

 

Culpa magna.

Голема грешка.

 

Culpa mea.

Моја грешка. | Моја вина.

 

Culpam maiorum posteri luunt.

Грешката на предците ја отплаќаат потомците.

 

Cum feris ferus.

Со суровите – сурово.

Натпис на влезот на Палатата Бафало во Рим.

 

Cum finis est licitus, etiam media sunt licita.

Кога целта е законска, законски се и средствата.

Зборови на теологот Херман Бузенбаум. Целта ги оправдува средствата.

 

Cum grano salis.

Со зрно сол.

Со претпазливост. Со голема внимателност. Не здраво за готово.

 

Cum his versare qui te meliorem facturi sunt.

Дружи се со луѓе што ќе те направат подобар.

 

Cum laude.

Со пофалба.

Оценка за положен испит.

 

Cum mula peperit.

Кога маската ќе се ождреби.

Никогаш. Кога врбата ќе роди грозје.

 

Cum omnibus pacem, adversus vitia bellum.

Мир со сите, а против пороците – војна.

Мото на Отон II, третиот император на Светото Римско Царство.

Cum tacent, clamant.

Кога молчат, гласно зборуваат.

Речит молк.

 

Cum tempore. [= c.t.]

Со време. | Академска четврт.

Време што се остава да помине пред почетокот на академски час, промоција и сл., со намера да дојдат и тие што доцнат.

 

Cum umbra nihil et sine umbra nihil.

Со сенка ништо, а и без сенка ништо.

Натпис на сончев часовник.

 

Cunctando regitur mundus.

Со одложување се владее со светот.

Мото на римскиот војсководец и државник од времето на Втората пунска војна Квинт Фабиј Максим Кунктатор (Cunctator ‘Завлекувач’).

 

Cuneus cuneum trudit.

Клин избива клин. | Клин со клин се избива.

Cupido dominandi cunctis adfectibus flagrantior est.

Желбата за власт е посилна од сите други чувства.

 

Cupidus litium et rixae animus.

Дух желен за спорови и кавги.

 

Curae leves loquuntur, ingentes stupent.

Ситните грижи зборуваат, а големите молчат.

За ситните грижи зборуваме, а поголемите нè занемуваат.

 

Curriculum vitae. [= C. V.]

Тек на животот. | Биографија.

 

Currit ferox aetas.

Лета жестокото време.

 

Custos morum.

Чувар на моралот. | Цензор.

 

Cygnea cantio.

Лебедова песна.

Последна песна или последно дело на некој уметник. Изразот е одраз на верувањето дека лебедите пред смртта испуштаат гласови што потсетуваат на убава и тажна песна.

Кон шестиот дел.
Кон четвртиот дел.

Слики: Староримски мозаици

Превод од латински и коментари: Светлана Кочовска Стевовиќ

Извор за текстот: Латински цитати, изреки и фрази (Едиција Арго; Или-Или, 2023)