Латински цитати, изреки и фрази (7)

Disiecti membra poetae.

Екстремитети на распарчен поет.

Фрагменти од поетски дела незачувани во целост.

 

Displicuit nasus tuus.

Не му се допаднал твојот нос.

Си бил жртва на нечиј каприц.

 

Divide et impera!

Раздели, па владеј!

 

Divitiae mutant mores, sed raro in meliores.

Богатството го менува табиетот, ама ретко кон подобро.

 

Dixi.

Кажав.

Вака говорниците во Рим ги завршувале своите говори.

 

Dixi et salvavi animam meam.

Кажав и си ја спасив душата.

Израз што во католичката црква се употребувал на крајот од исповедта.

 

Doctrina est fructus dulcis radicis amarae.

Науката е сладок плод со горчлив корен.

Dolus malus abesto. [= D. M. A.]

Нека биде далеку [секоја] зла намера.

Во минатото честа клаузула во договори.

 

Domi leones, forаs vulpes.

Дома лавови, надвор лисици.

 

Domina omnium et regina ratio.

Разумот е господар и крал на сè.

 

Domina omnium scientarum.

Господарка на сите науки.

Вака се нарекува философијата.

Domini canes.

Господови кучиња.

Доминиканци. Католички монашки ред.

 

Domum servavit, lanam fecit.

Го чуваше домот и предеше волна.

Натпис на гробови на матрони.

 

Donum exitiale Minervae.

Гибелниот дар на Минерва.

Тројанскиот коњ. На дрвениот коњ што Ахајците го оставиле пред бедемите на Троја пишувало дека е заветен дар на божицата Атена, која во римскиот пантеон е Минерва.

 

Dos est magna parentium virtus.

Доблеста на родителите е голем мираз.

 

Duabus sellis sedere.

Да се седи на два стола.

 

Dum spiro, spero.

Додека дишам, се надевам.

Надежта последна умира.

 

Dum vivimus, vivamus.

Да живееме додека сме живи!

 

Duo cum faciunt idem, non est idem.

Кога двајца прават исто, не е исто.

 

Duobus litigantibus tertius gaudet.

Кога двајца се караат, третиот се радува.

 

Dura necessitas.

Мачна неопходност.

E pluribus unum.

Од повеќе – едно.

Девиза испишана на предната страна од грбот на Соединетите Американски Држави. Се состои од 13 букви, толку колку што биле британските колонии што ги формирале САД.

 

E rivo flumina magna facere.

Од поток да направиш големи реки.

Од мува да направиш слон.

 

E tenui casa saepe vir magnus exit.

Од трошна куќа често излегува голем човек.

 

Ebrietas est voluntaria insania.

Пијанството е доброволно безумие.

 

Ecce homo!

Еве Го Човекот!

Зборови што Пилат им ги упатил на Јудејците кога го видел Исус.

 

Ecclesia semper reformanda.

Црквата треба секогаш да се преобразува.

 

Egestas animi.

Сиромаштија на духот. | Духовна беда.

 

Ego mihimet sum semper proximus.

Јас сум си секогаш себеси најблизок.

 

Ego sum qui sum.

Јас сум тој што сум.

Вака Бог му одговорил на Мојсеј кога овој го прашал како му е името.

 

Elatio animi.

Воздигнување на душата.

Emunctae naris.

Со чисти ноздри.

Со добар осет за мирис. Вака Хоратиј го опишува Лукилиј, родоначалникот на сатирата.

 

Epicuri de grege porcum.

Свиња од стадото на Епикур.

Вака Хоратиј се опишува себеси, алудирајќи на својата склоност кон наслади.

Epistula non erubescit.

Писмото не црвенее.

Полесно е некому да му да се соопшти нешто преку писмо отколку в лице.

 

Errata corrige.

Поправи ги грешките.

 

Error calculi.

Грешкa во пресметувањето.

 

Et ab hic et ab hoc.

И од овде и од ова. | И одваму и оттаму.

Опис на хаотичен и некохерентен дискурс.

 

Et in Arcadia ego.

И во Аркадија [сум] јас.

Наслов на две слики од Николас Пусин. Аркадија е област на Пелопонес, која за време на ренесансата станала симбол за идиличен, пасторален предел и за рај на земјата.

 

Etiam capillus unus habet umbram suam.

Дури и едно влакно си има своја сенка.

И најмалото нешто има своја вредност.

 

Etiam si omnes, ego non.

Дури и ако сите [го направат тоа], јас нема.

Варијација на зборовите што апостолот Петар му ги кажал на Исус: et si omnes scandalizati fuerint in te, ego numquam scandalizabor – „Дури и сите да се поколебаат во верата во Тебе, јас нема никогаш да се поколебам“.

 

Ex astris, scientia.

Знаење [стекнато] oд ѕвездите.

Мото на Академијата на Ѕвездената флота во серијата „Ѕвездени патеки“.

 

Ex cathedra.

Од тронот.

Изјави ex cathedra се изјави без образложение, чијашто валидност се темели исклучиво врз авторитетот на оној што ги дал.

 

Ex concordia felicitas.

Среќа [што произлегува] од слога.

 

Ex oriente lux.

Од истокот [е] светлината.

Мудроста доаѓа од Истокот.

 

Ex tempore.

Од моменталниот импулс. | Без претходна подготовка.

 

Кон шестиот дел.

Кон осмиот дел.

Слики: Староримски мозаици

Превод од латински и коментари: Светлана Кочовска-Стевовиќ

Извор за текстот: Латински цитати, изреки и фрази (Едиција Арго; Или-Или, 2023)