1009 hPa
24 %

36 °C
Скопје - Нед, 20.07.2025 14:59
На 22 јуни 2025 година, САД отворено го потврдија она што внимателните набљудувачи го претпоставуваа со недели: дека нападот врз Иран не бил ненадеен израелски одговор, туку дел од поширок, координиран американски план.
„Го завршивме нашиот многу успешен напад врз трите нуклеарни локации во Иран, вклучувајќи ги Фордо, Натанз и Исфахан. Сите авиони сега се надвор од иранскиот воздушен простор,“ напиша Доналд Трамп на својата платформа Truth Social.
Со оваа изјава, Вашингтон ја отстрани секоја дилема: Израелските напади биле само почеток на директното вклучување на САД во војната против Иран. Последната употреба на реториката за „промена на режимот“ само го потврдува истото.
Американско разузнавање – израелска изведба
Сите клучни цели на израелските напади на 13 јуни биле одамна под мониторинг на американските разузнавачки служби. Според извештаи на независни истражувачи и протечени податоци од официјални извори:
• САД обезбедиле прецизни разузнавачки податоци за локациите на подземните објекти, тунели и складишта во Иран.
• Американските сателити и дронови ја следеле активноста на иранските нуклеарни објекти со зголемена фреквенција во последните два месеца.
• Неколку дена пред нападот, САД наредиле евакуација на својот персонал од амбасадите во регионот, сигнализирајќи дека нападот е планиран и неизбежен.
Според аналитичарот Кајл Кулински, овој образец не е нов. „Фразите за ‘оружје за масовно уништување’, ‘режимска закана’ и ‘право на самоодбрана’ беа јасен сигнал дека САД го подготвуваат теренот за нова војна – овој пат против Иран,“ предупреди тој уште во мај.
Од израелски дронови до американски бункер-бастери
Израелските напади на 13 јуни беа најавата, но главната сила дојде од САД. На 22 јуни:
• Б-2 стелт бомбардери фрлија 14 „bunker buster“ бомби врз Fordow и Natanz, објекти кои се сметаат за срцето на наводната иранска програма за збогатување ураниум.
• Американска подморница испука повеќе од дваесет Tomahawk ракети врз нуклеарните објекти во Isfahan.
• Според изјавата на секретарот за одбрана Пит Хегсет и началникот на генералштабот на ВВС Кејн, целите биле уништени без загуби за американските сили.
Помошта од САД: Израел како зависник
Во последните 20 месеци, САД обезбедија за Израел:
Вкупна вредност:
Вкупно: $38–40 милијарди во поддршка што го направи Израел неспособен за самостојно водење на големи воени операции без американска помош.
„Ненадејноста“ е мит
Иако медиумите ја опишаа операцијата како изненадна, реалноста е поинаква:
• Месец дена претходно, реториката на американските политичари беше сè поагресивна: Иран како „светска закана“, „режим кој спонзорира тероризам“, „потреба за дејствување“.
• Разузнавачките летови и дрон надгледувања над Иран беа зголемени – не за да се собираат информации за одбрана, туку за да се изберат цели за напад.
• Евакуацијата на дипломатскиот персонал беше типичен предзнак на предстоечка воена акција.
Израел како американски прокси
Со нападот на Иран, САД ја потврдија улогата на Израел како фронтален изведувач на американската стратегија. Израел ја игра улогата на ударна песница:
• Ги изведува првите удари, тестирајќи ја одбраната на противникот.
• Го дава изговорот за американско вклучување („да му помогнеме на сојузникот“).
• Обезбедува локално алиби за ударите кои во суштина се американски по концепт, по логистика и по стратегија.
Последици за регионот
Со директниот американски напад на Иран:
• Ризикот од регионална војна драстично се зголеми.
• Иран најави „решителен одговор“ и мобилизација на сојузниците во регионот.
• Спомените од 2003 и Ирак се повторно актуелни – со опасност од нова долготрајна, дестабилизирачка војна.
Заклучок
Нападот врз Иран не е „изненадна самоиницијатива“ на Израел. Тоа е внимателно подготвена операција, оркестрирана од Вашингтон, со Израел како инструмент на американската политика на Блискиот Исток. Од разузнавање, преку муниција и логистика, до директни удари – САД го водат конфликтот, а Израел е на фронтот во оваа опасна игра. Останува прашањето дали се работи за симбиотички или паразитски однос – и тоа во двете насоки!
Карикатура: Silvano Mello
Извор: https://arno.mk/