Идеја

Што е нашата Идеја денес, во Македонија? Дали Идејата го отсликува она што сме, и можеме ли да се препознаеме во неа, или е таа она во што се претвараме во ôд, во зависност од тоа колку и како учестуваме во процесите? Имаме ли Идеја што нè води кон заедничк(и)а цел(и), кон која се стремиме, и сакаме, и подготвени сме да вложиме сè за да ја постигнеме? Колку е нашата главна Идеја денес, во Македонија, блиска до Идејата која раководи со останатиот дел(ови) од светот? И каков одговор на неа дава Природата (на нештата) која има своја, најчесто сосема друга логика?

Во целиот изминат период на Македонија не ѝ недостасуваа идеи. На периоди тие претендираа да бидат големи идеи, решителни и храбри. Но, како што минуваше времето, идеите надоаѓаа во чудни и неконтролирани бранови, за набргу да станат високо ризични Идеи, во обидите за целосно и брзо трансформирање на сите наши животни простори: културни, историски, духовни, ментални... И за сето тоа да се излее наеднаш, и како елементарна непогода од големи размери да почне да нè затрупува, затекнувајќи нè сосема неподготвени. Така што стана илузорно Идеите дури и да се пребројуваат, а не, пак, да се постават по некаква важност за да може да се разгледаат и организираат. За учество не стануваше ни збор, а за успешноста немаше КОГА да стане збор...

Само во последнава петолетка, и тоа само во областа на образованието и детската заштита се појавија: Компјутер за секое дете; "субвенции" за трето и четврто дете; државно "ин витро" оплодување; деветолетката; принудното средно образование; условните парични трансфери за средношколците; дисперзираните студии; декласирањето на државниот универзитет; петстоте наметнати стручни наслови и ремек-делата од светската литература на мајчин јазик; енциклопедијата на МАНУ; екстерното оценување; решенијата на насилствата меѓу младите; 150-те фискултурни сали и тениски терени; советувалиштата за (неподобни) родители во училиштата; психолошките тестови за подобност на наставниот кадар; "дислокација" на децата-питачи од нашите погледи; посвојувањето по електронски пат; да не ги спомнуваме веќе популарните: споменици, старо-новите градби и преоблечени објекти, позлатените мостови, двокатните автобуси со музички репертоар, слободните пензионерски превози, жичницата на Водно, денот на дрвото, 28-те дена празници, сечењето на липите, десеткувањето на зелените површини во градот, катно-трговските гаражи, автопатните булевари, легализацијата на дивоградбите, но и веќе подзаборавените – рамниот данок; откупот на дворовите за едно евро; забраните за пушење и алкохол; лековите исклучиво на рецепт; забраните за плукање, фрлање отпадоци и уринирање на јавни места; едношалтерскиот систем, растурањето на клиничкиот центар, двојните менаџери во здравството, економските амбасадори ширум светот, слободните економски зони и многу други, поткрепени со силна пропагандна машинерија, инаку како би го знаеле сето ова, и се разбира со казни, казни, казни, сите во евра, за сите кои заостануваа и не можеа да се носат со предизвиците на новото време.

Идеите се трупаа една преку друга, одземајќи ни го здивот, а тој ни беше потребен да ги догледаме, разбереме, и барем во некоја од нив да се препознаеме, за да почувствуваме дека сме живи. Но, за тоа немаше услови. Креаторите не се сетија да помислат на нас, луѓето за чие добро тие и беа пласирани меѓу народот, а заборавија и на реализаторите на Идејата. Затоа, оние од првите редови први почнаа да чувствуваат замор, иако не се предаваа лесно. Многумина од нив и не завршија добро, се разболеа, или настрадаа на други начини. Стана опасно да се напушти Идејата. Затоа, мораа да почнат да се преправаат дека учествуваат во нејзиното остварување. А, беа и будно надгледувани, плашејќи се да не загубат од стекнатите позиции. Останатите, гледавме збунето, или дискутиравме бурно и ангажирано, потоа паузиравме, а понекогаш и демонстриравме... И така полека си најдовме "модус вивенди" - ништо да не правиме, а сепак да преживееме, еве веќе подолго време.

Сега веќе, на секоја нова Идеја почнуваме да гледаме како на давеж и смешка, и при самата најава. Нема веќе паника во нашите редови. Идејата го доби предзнакот на добро подготвена измама, на глупост, и на се поголемиот мајтап, со самите себе. Не е најудобно, избегнуваш да им раскажуваш на дојденците за новоста, се срамиш да се претставиш, но остава простор да се преживее.

Добрите идеи се проверени идеи, истражени и спроведени на помали примероци, за да произведат резултати кои охрабруваат, а потоа и да се искористат за промени, дури и во самата ИДЕЈА, зошто и таа се менува... За тоа треба време, и знаење, и вклученост на што повеќе актери во процесот на созревање, а потоа и водење на Идејата. Потребна е и видливост, за првите резултати да станат што побргу достапни, на сите. Особено кога за Идејата зборуваме како за напредна Идеја, Идеја пред своето време. Тогаш е посебно важно да подготвиме терен, да ги подигнеме хоризонтите, и од поголема дистанца од себе, да ги исцртаме линиите на можните дострели, со пропустливи и менливи граници. Тој простор ни е потребен за трансформација и приспособување на Идејата, не само на времето во кое живееме, туку и на нас луѓето кои живееме во тоа време, зошто токму НИЕ сме тие за кои идејата треба добро да се "закачи", за силно да повлече напред, пред да се изјалови.

Но, творците на нашите Идеи тоа не го знаат, и не сакаат да го чујат, а ние веќе избравме. "Да не се верува" во Идејата, стана нашиот најдобар избор, дури и по цената да си останеме таму каде што сме, во тесните затворени кругови што самите ги зацртавме во заложбата ОД, наместо ЗА Идејата. Што од страв и незнаење КАКО понатаму, а што во одбрана од двојните пораки со кои бевме затрупувани во името на општото добро. Бранејќи се од разурнувачката и манипулативна моќ на: "грижата и казнувањето", "правото и неправдата", "убавото и одвратното", "довербата и издајството", "човечноста и неморалот", избравме да ги игнорираме и да се однесуваме "како ништо да не се случува". Но, не забележавме дека со тоа ја негираме и сопствената стварност, која драматично се менуваше. Го направивме сопствениот избор по цената, највисоко платена до сега, да ја убиеме секоја Идеја во себе. И да престанеме да веруваме.

Извор: globusmagazin.com.mk