Ние трите

Тоа е истиот оној доктор кој ми кажа дека имам убава матка, па не знаев што друго да му одговорам освен благодарам. Колку е глупаво да му се заблагодариш на својот гинеколог за комплиментот на твојата матка – ја прашав, а таа се насмеа и продолжи да ги закачува штипките на бесконечната низа од црни чорапи.

Никако не можев да го сфатам тоа со нејзините чорапи, зaшто сите се речиси исти, како ги спарува, и зошто никогаш, ама баш никогаш не купува шарени, со риги, со точки, има толку прекрасни, удобни и убави - како мојата матка. Ќе ја изговорев таа мисла, да верував дека ќе се насмее. А не верував.

Се смешкаше недоволно долго, помина само еден миг, доволен едвај да закачиш еден пар чорапи на жица, и веќе лицето ѝ беше бледо и сериозно, камено и замрзнато. Не постоеше таков хумор или игра на зборови, кои ќе направеа целата таа работа да изгледа за трошка поневино и поприфатливо за неа. Колку и да се трудев, однапред знаев дека нема да оди и дека само ги уништувам зборовите, безобразно и неодговорно, и ги пуштам во воздухот да се помешаат со мирисот на детергентот и омекнувачот.

Сепак, моравме да разговараме. Тоа сме ние. Ние разговараме. Ние никогаш не бегаме од проблемите, ние не трескаме со врати и не премолчуваме, ние не го вртиме грбот и не спиеме по каучи, не заминуваме без зборови, не ги одбиваме повиците и одговараме на пораки. Другите бегаат и молчат, ние разговараме и затоа ние сме - ние.

Ајде да разговараме, гледаш како Таца и Лела секогаш разговараат – така зборуваа другите, оние другите кои имаа проблеми и не знаеја да ги решат. Зборуваа за нас, ние бевме оние добри деца, вредни ученичиња со сите петки, со уредни фризури и заби без кариес, оние деца од познатата реченица на родителите: „Зошто не си како неа/него“.

И како такви одеднаш се најдовме тука, каде никако не требаше да стигнеме. Одеднаш таа ги простира своите чорапи, ги затнува ушите и го трга погледот од мене.

*

Секоја година, речиси во исто време, одам на систематски преглед. Секоја година сум добро, потоа чукаме во дрво и пиеме вино, речиси секогаш во исто време, и ги складираме моите уредни наоди во папка. Оваа година го правев тоа на пролет, снегот се топеше и сонцето пробиваше. Бевме во градината на кафулето спроти клиниката, кога ѝ кажав дека докторот мисли дека сум бремена и дека треба повторно да дојдам. Кога отидов, немаше ни трага од снегот, појдов на преглед во дуксер, без хулахопки, носев лесно здолниште, иако одамна во таа клиника сестрата ти помага да облечеш мантил, зелен како во американска серија, пред да се качиш на столот. Повеќе не ти треба здолниште, можеш на тој мил и згоден доктор да му дојдеш во што било, а тој сепак ќе ти ја пофали матката, освен ако на неа не криеш тумор, тогаш претпоставувам нема да ти каже дека е убава.

-Честитам, претпоставувам дека треба да честитам, со оглед на вашите години – ми рече, потврдувајќи го тоа што го насетуваше на минатиот преглед - бременоста.

Се насмеав, и повторно промрморев едно невешто благодарам, сестрата го одврза мантилот врзан за грбот и ме испрати до гардеробата, па до вратата на ординацијата, и потоа сама, без неа, излегов на сончевиот мартовски ден, каде ме чекаше Таца.

-Ми честиташе, претпоставувал дека треба да ми честита, со оглед на моите години - ѝ реков, недоволно јасно, толку недоволно што не ни ме разбра што ѝ зборувам, додека не додадов, погласно и појасно: „Да, бремена сум“.

Нѐ возеше накај дома и не зборуваше. Јас ѝ реков дека ни требаше ова, кога ако не сега, со оглед на моите години.

Откако ме опцу мене, мојот идиот од доктор, и моите во неколку наврати спомнати години, сфатив дека ова не е моментот во кој ќе може да разговараме. Го оставав тоа за попосле.

Тоа „попосле“ доаѓаше бавно, прво сакаше да си ја олади главата, да се пресоблече, истушира, да испие кафе, да ги простре алиштата. Додека го правеше ова последново, повторно се обидов.

Мораше да разговараме. Тоа бевме ние. Ние разговараме.

*

Азра, моја пријателка од детството, оди во иста клиника на фоликулометрија и потоа доаѓа кај мене и Таца во агенцијата, каде ни зборува за тоа колку дента ѝ пораснал фоликулот и како конечно ќе пукне. Нѐ научи сѐ што не знаевме или не сакавме да знаеме, нешто околу тоа како фоликулот расте и расте, додека не достигне дваесет и нешто милиметри, потоа пука и ја исфрла јајце клетката која од тогаш, а тоа е всушност овулација, е активна уште 24 часа.

На таа фоликулометрија, докторот ѝ ја мери должината на фоликулот, и како некое божество во бело, проценува уште колку има додека да пукне, ги брои со неа часовите и деновите и тогаш конечно ѝ дава зелено светло. Кога ќе пукне фоликулот, фоликулометријата престанува, а вистинската борба допрва почнува. И трае, велат, 24 часа.

Денот кога Бог наменил да пукне нејзиниот фоликул, си ја работиме работата во агенцијата ослободени од присуството на Азра, а нејзиниот сопруг зема слободен ден.

Азра одеше со мене во основно и во средно училиште. Тоа се оние пријателства што ги влечкаш со себе без можност да ги усовршиш, и без храброст да се ослободиш од нив. Стојат како потсетник на некоја ти каква што си била некогаш, кога си го почнувала тоа пријателство.

Понекогаш Таца на поминување, најчесто на работа, ќе ми ја стави раката на рамото и силно ќе го притисне. Има силни раце, таа е онаа која во нашето мало семејство ги отвора теглите и шишињата. Со тоа ми кажува колку ѝ значам, од тој стисок читам колку тој ден мислела на мене. На денот коа Азра и нејзиниот сопруг го славеа пукањето на фоликулот и можноста за оплодување, Таца ме стисна силно, најсилно. Ја погледнав и се насмевнав.

-Знам - ѝ велам. Со полушепот: „Тажно е сето тоа“.
Потоа ги замислуваме како се фрлаат на кауч и како се соблекуваат, како се допираат со дланките испотени од нервоза, и како невешто се ослободуваат од страста, нервозни и неприлагодени, смешни како деца и тажни како старци.

Азра, мојата пријателка од детството, има години колку мене, триесет и шест. Тоа се оние години кога загрижена заради мајчинството, одиш на фоликулометрија и ги купуваш оние ленти за овулација, ја мериш утринската температура и грчевито се држиш за календарот. Тоа се оние години кога докторите, со оглед на нив, ти честитаат за бременоста.

Таца има седум години помалку, но на двете ни е еднакво далечен и егзотичен светот зад тие врати каде се бројат деновите и циклусите, во кои се црвенее пред прашањата на роднините и се молчи на охрабрувачкото тапкање по рамената.

Тажно е сето тоа, го знам и го изговарам тоа како мантра, како ветување дека ние никогаш нема да станеме толку тажни.

*

Покрај кулисата од црни чорапи прострени на жица, се обидувам да ја завршам незапочнатата приказна.

Дојди покрај мене. Не можам да ти зборувам, додека одиш - велам, а таа доаѓа.

Седиме една крај друга, ја држам нејзината дланка на моето колено и чекам да каже нешто. Зборува сешто, како оној туш, кафето и алиштата навистина да ѝ помогнале, да ѝ го одврзале јазикот и да ѝ ја оладиле глаавата.

Надвор веројатно уште светеше мартовското сонце со заби, а можеби, во меѓувреме, паднала ноќта. Не беше важно. Којзнае колку долго седевме на тој кауч, ние трите, убедени дека она третото е исто така женско и исто така среќно.

Утре (или за некој ден) ќе мислиме на светот во кој ќе заплови третата од нас, во светот каде да имаш триесет и шест и плод што плива во тебе е нешто што треба да се честита, само ако со годините и плодот имаш крај тебе маж кој ти припаѓа, а не девојка.

Утре (или за некој ден) ќе мислиме на светот од кој ќе се иселат многу од нашите, кога третата од нас ќе се всели во него.

А тогаш, за уште некој ден, светот внатре повторно ќе биде целосен и нема да биде важно дали надвор има сонце или се смрачило, повторно ќе бидеме ние двете и она третото.

Превод: Николина Андова
Слики: Tiina Heiska

Ламија Бегагиќ (1980) Пишува за деца и возрасни. Родена е во Зеница. Ги објавила збирката кратки раскази Годишнина од матура , 2005. истовремено во Белград (Ренде) и Сараево (Омнибус) и збирката кратки раскази Еднонасочно, Fabrika knjiga 2010. Уредник е на детските весници Kolibrić, Palcić и 5plus. Го уредувала книжевното web списание Омнибус и Književni žurnal. Два раскази („Бог, jazz и уште нешто или просто Ена и јаболкото“) се објавени во зборникот „Бун(т)овна п(р)оза“. На натпреварот „Ekran priče _02“ ја освојува првата награда во конкуренција од 1209 раскази за расказот „Дваесет и седум“. Расказот „Еднаш ќе научам да танцувам“ е вклучен во зборникот „Poqeerenе priče“. Избор од нејзините раскази се најде во антологијата на ex- yu младите автори „Na Trećem Trgu“. Добитник е на специјалната награда на Фондацијата Фарах Тахирбеговиќ „за придонес во развојот на издавачката дејност, книжевноста, библиотекарството и општата култура“. Живее во Сараево.