Блесок бр. 100: Игор Исаковски

18.09.2015 13:12
Блесок бр. 100: Игор Исаковски

Електронското списание „Блесок“, едно од најзначајните во македонската култура воопшто, го објави својот јубилеен стоти број, кој е посветен на неговиот творец, прерано починатиот Игор Исаковски.

„Ентузијазмот и визионерството на Игор, огромната животна и творечка енергија на овој неуморен творец нè донесоа дотука и неможно е да се опише тагата што ја чувствуваме поради неговото отсуство од овој миг. Игор се исправаше таму каде што многумина би паднале и создаваше тогаш кога многумина би се откажале.“, пишува Елизабета Баковска, која е дел од уредувачкиот одбор на списанието.

На Окно, претставуваме мал избор од текстовите застапени во стотиот број на ова исклучително важно списание.

 

(Јосип Ости)
Пишуваше како што живееше и живееше како што пишуваше

Игор Исаковски првпат го видов кога се одѕвав на повикот на пријателот, поетот Богомил Ѓузел и повторно, првпат по војната во која се распадна некогашна Југославија, учествував на Струшките вечери на поезијата, кои тогаш ги организираше Ѓузел. Имено, меѓу оние кои помагаа во организацијата, видов едно убаво, високо момче со долга црна коса и со крупни темни очи, не знаејќи тогаш дека тоа е Игор Исаковски. Ниту пак дека е поет. Зашто поголемиот дел од времето го минував претежно во друштво и во разговори со своите стари познаници и пријатели меѓу македонските поети, не само постари од него, туку и од мене. А првпат се сретнавме и разговаравме дури повеќе години подоцна, откако веќе беше превел, и во Блесок објавил повеќе мои книги. Првата наша средба беше во Словенија, во која живеев веќе подолго време, од 1990 година, а веќе пишував и песни на словенечки јазик. Така започна нашето, како што големиот поет Тин Ујевиќ би рекол, побратимство во вселената. Што го потврдува и нашата преписка, бидејќи секое писмо и јас и тој го започнувавме со зборовите Драг брату… Следеа неговите бројни преводи и објавувања на мои книги. А и нашите средби. Неколкупати тој престојуваше и во мојата куќа во селцето Томај. И во неа се чувствуваше како во своја, како што и јас се чувствував во неговиот, тогашен, скопски дом, кога бев кај него на гости. Со него, со неговата жена Калина (која, претходно, и не познавајќи ја мојата жена Барбара, ѝ беше пратила убав, голем, поротокалов шал, кој, кога умре во 2007 година, бидејќи многу ѝ се допаѓаше, ѝ го ставив околу вратот, а Игор присуствуваше и на нејзиниот закоп) и нивните ќерки Сара и Лина. Детскиот цртеж на Лина, кој ми го подари, и денеска стои на ѕидот над мојата работна маса. Како што и на моите полици стојат подарените книги на Игор. Нашето десетгодишно пријателствување навистина беше поетско братство. Ама и повеќе од тоа. Бидејќи не само што редовно ми ја праќаше секоја напишана песна, за да му го кажам својот впечаток за неа, туку и еден на друг си доверувавме и многу најинтимни работи. Како преведувач, уредник, издавач и пред сѐ поет, ме фасцинираше со својата работливост и енергија, иако и за мене велат дека не сум сработил и напишал малку. Пишуваше многу. Неконвенционално. Неретко и предизвикувачки. Критично. И самокритично. Страсно. Заљубенички. Самоуништувачки…

Најкратко речено, пишуваше како што и живееше и живееше како што пишуваше. До последниот здив. Сѐ додека, можеби и на последната, незавршена песна, ненадејната смрт не му стави голема црна точка. Сѐ уште не можам да поверувам дека повеќе го нема, но верувам дека и понатаму ќе живее во она што го напиша. Особено за оние кои напишаното ќе го читаат внимателно и без какви било предрасуди, како што единствено е и можно да се чита поезијата. (Наместо ова повеќе би сакал да му имав напишано барем уште едно писмо, започнато со зборовите Драг брату Игор, … и да го завршев со: Срдечен поздрав и братска прегратка од Томај.)

 

(Мелике Инџи)
Игор не пишува песни, тој ги прави

Се сретнав со песните на Игор Исаковски благодарение на промоцијата на неговата книга „Еби се Исаковски“ во мај. Имав можност да ги слушнам неговите песни од него самиот на неговиот јазик, со кој не сум ни малку запознаена. Дури и така, имав чудно чувство како да разбирам што вели. Кога Гокченур Ч., кој ги преведе неговите песни на труски почна да чита, на некој начин, разбирањето стана опипливо.

Првата песна избрана за книгата „Од каде толку инспирација, Исаковски?“ е како водич кон поезијата на Исаковски. Него го инспирира страдањето предизвикано од неговата свест, побуна во време на пораз, нештата за кои се фаќа кога е на дното, неговите патувања, љубовта и страста, книгите што му се при рака, а уште поважно, според мене, сомнежот во себеси. Кога го читате со овие елементи в рака лесно го разбирате изворот на вистинската тага во неговите песни. Сепак, заради ова, галењето по образот низ неговите стихови веднаш станува шамар. Тоа не е намерен шамар што ви го удира поетот, го предизвикува врската која ја гради со читателот и тоа што ве допира на вистинското место.

Избраните песни за оваа книга ве оставаат да читате, без да размислувате зад затвореното значење како „што сакал поетот да каже“, како што тече емоцијата на Исаковски, паѓајќи за да стане, непоразена, со болка, страст, понекогаш со љубов на татко, а најчесто со „свест“. Ви треба подолга или пократка пауза за да земете здив по секоја песна. Јас обично читам сѐ одеднаш кога првпат се среќавам со некоја збирка поезија. Ова не можев да го сторам со оваа. Мојот прв обид заврши кога стигнав до шестата песна: „Добро“, која започнува со овие стихови: „добро, ајде да си признаам: / јас сум сам. точка.“ Запрев токму тука. Ја слушнав оваа песна на читањето. Всушност, помислив дека не треба да влијае на моето читање тоа што веќе сум ја слушнала. Згрешив. Решив да ја прочитам со тоа што ќе се ставам во неговата осама и ќе си дадам пауза. Извесно време не ја допрев книгата. Кога решив да продолжам со читањето отидов таму каде што бев запрела, до „Добро“. Ја споредив песната со жесток пијалак, ако го пиете полека вкусот од него ви е насекаде по непцето, но ако ги испиете одеднаш, сиот, ќе ве собори.

(...)

Ја прочитав книгата многупати пред да почнам да ја пишувам оваа критика. На крајот, си реков себеси: „Игор Исаковски не имитира ништо, тој не пишува случајни стихови и ги избира вистинските зборови и ги гради во песна… така ги прави песните“.

 

(Елизабета Линднер)
Безброј книги и воздишки за овој ебен свет и тринаесет …

(...)

И, навистина, како и во секое семејство и ние си имавме повремени конфликти и несогласувања за ова или она, имавме повремени бурни реакции на лутина, но и чувство на болка за можната загуба, кое, за среќа, водеше до искрен и разумен разговор, решавање на конфликтот и неизбежно зајакнување на постоечката меѓусебност.

И повторно и повторно човек има чувство дека сето тоа ќе трае и ќе трае, бидејќи ние сме млади, а светот е гладен за добри книги и добра мисла, за извесен квалитет на кажаното, замисленото, измисленото… дека некој ќе мора уште многу и уште долго да издава книжевна храна во оваа наша вкочанета и автоматизирана реалност и дека ти, и ние, ете, на светот ќе можеме да му подаруваме дел од убавината што сметаме дека ја заслужил…. надвор од медиокритетското, надвор од извештаченото и наметнатото, надвор од квази-интелектуалното и од масата која себеси се смета за подобра и која ја диктира таа ебена реалност… и која и бездруго не купува книги, не од нашите, но, ете, сепак, тие би биле присутни и би донеле некаква вредност во светот. Сакавме една поинаква убавина, па кој ја види ја види, кој не, не мора, ама дури и за тие малкумина сепак таа мора, мора, мора да постои…

Игор стана ненаситен, работеше небаре е тоа дишење, небаре ако престане да работи, веќе нема да може да земе воздух, а со тоа и светот и реалноста веќе нема да опстојуваат, зашто нема да им се вдахне убавината што им треба, небаре ако неговата работа сопре за момент, светот и сè во него ќе се задуши… Твореше и создаваше прекумерно… сè до последниот здив, кој настапи прерано.

 

(Јовица Ивановски)
НЕ ТИ ГО НАЈДОВ ГРОБОТ

Не ти го најдов гробот
во мермерната шума.
По погребот барав ориентири
за да се снајдам кога ќе ти
дојдам на муабет,
но ништо не сум запаметил.
Петнаесет минути од гроб на гроб,
чевлите отежнати од калта,
главата од имиња и ликови,
непознати и кога биле живи.
Заскитав во лавиринтот во кој
еден ден сите ќе се изгубиме
(или ќе си го најдеме местото).
Кога полани за првпат ти дојдов
на гости во новиот стан, ме пречека
на балкон и ми го фрли клучот.
Сега ништо, мртва тишина
на безживотната улица.
Си заминав со грижа на совест
оставајќи ги свеќите и цвеќето
на некој незнаен гроб.
Ќе ти дојдам напролет,
во некој убав сончев ден,
со шише џејмисон и две
кутии цигари,
и ќе седам до фајронт.

Или, пак, можеби гробиштата
работат како драгстор,
24 часови на ден?

2015

Извор: Блесок бр. 100

ОкоБоли главаВицФото