Црно на бело

Наследство

          Ингрид Јонкер ѝ пишува на Оливера Ќорвезироска

Добро би ти дошол куршум в глава,
скок од мостот или пресечена вена,
солна киселина во чајот, каишот на мажот околу вратот,
во погрешно време, на погрешно место
смртта е будење, вулкан, земјотрес,
сакаш да умреш, ама не како останатите.
А во детската соба спие девојченце
што си го носела во сопствената матка. 
Ќерка со мајка што се самоубила
не е ќерка без мајка туку без себе. 
Цел живот ќе нурка подлабоко одошто може,
ќе пребарува, ќе талка, ќе сонува, ќе прашува
и главата ќе си ја удира
од твојата фотографија. Ќе ѝ недостигаш,
ќе те сака, а нема да може да не те мрази.
Сега може. Дури си жива. Дури е таа дете. 
Твоите дланки врз нејзините образи,
а нејзините врз твоите. Плетка. 
Ќе го памети твојот живот
што ти сакаш да го заборавиш. 
Кога ќе закрцкаат скалите
ќе знае дека кај неа се качува минатото.
Ќе има сопствена соба. Но, што ќе ѝ е?
Нејзе ѝ е потребен сопствен дом за сопствената соба,
а со мајка што се самоубила никаде повеќе не е дома. 
Ќе извиси. Откровението нема да се случи. 
Мајка ти цел живот ти велеше:
„Ќе го видиш ти Господ“!
Закана или блаженство? 
За тебе и едното и другото.
За неа наследство.

Слобода

Слободата во лифтот на светот
секогаш притиска погрешно копче П:
наместо на приземје излегува во подрумот,
а таму пред лифтот стојат маскирани крадци
кои ѝ удираат клоци и шлаканици,
или исклештени манијаци со спуштени панталони,
или обезбедувачи што ја штипкаат за задникот
кога нагло се врти кон лифтот
што цимолејќи веќе се искачува угоре,
и потоа сите ја грабаат за градите,
ја влечат за нозете, а таа се отима,
и помодрена се довлечкува по скали до приземјето,
а таму стојат деца со училишни чанти
и го чекаат лифтот од најгорниот кат.

„Види ја каква е!“, си шепкаат,
потрчуваат по скалите дома и се заклучуваат,
страв им е од слободата
да не нагрне врз нивната врата,
да не се испружи пред нивниот праг,
да не им побара вода, леб или постела.

А не знаат дека слободата што ја имаат во животот
се мери со преостанатите шолји од сервисот за чај
во еврејските музеи низ светот, 
не знаат дека морињата исфрлаат и луѓе, не само школки,
не знаат дека џелатот станува жртва кога ја обезглавува,
а жртвата станува џелат кога ја заборава, 
не знаат дека металот на чеканот е отсекогаш лабав
и паѓа пред да мавне, директно врз прстите,
не знаат дека тоа е таа иста слобода
за која учат на часовите по историја,
а лесно ја удира воз на ближната пруга,
не знаат дека слободата што ја имаат во животот
е бела површина над црна длабочина, 
исто како мев на трудница
од кој и тие се родени,
но некои дури во смртта
ќе станат и слободни

Срцето на Шопен

Срцето на Шопен во Варшава –
заѕидано во внатрешниот столб на црквата,
не може, дури и да сака, да пропушти барем една миса. 
Присуствува на исповеди на прељубници и на несреќници,
брои потписи на петиции 
против абортус и истополови бракови, 
се грчи од национални симболи,
на минатото се сеќава како да било вчера,
пред него туристите се фотографираат селфи, 
се тресе од студ, од страв, од сомнеж, од верба,
се вљубува, се одљубува, 
на музичките вечери во негова чест
или се превртува во своето легло
или блажено воздивнува, 
се лула во сон под звуците на оргулите
и паѓа во несоница пред историските пресврти,
во вечната криенка со Бога, те Бог не може
да го најде него, те тоа Бога, 
пред крајот на секоја миса
свештеникот вели „Одете во мир“,
а верниците брзајќи кон портите пеат „Му благодариме на Бога“. 
Тогаш и срцето на Шопен сака надвор,
по секоја цена, низ излезот во случај на нужда
или низ пукнатинката на сводот, 
но ѕид ни со глава не се турка, 
а не пак со срце,
и заробено во столбот на црквата
од немост бревта, испрекинато чука,
и страв ми е, ќе издржи ли до крај
или заробено помеѓу свештеникот и верниците
пред сите ќе доживее
удар?

Азиланти

Под земјата се наоѓа најголемиот центар за азиланти. 
Тоа се самоубијците, емигранти на оној свет,
неприфатени, потиснувани и измачувани во овој. 
Подземниот азилен центар нуди слобода на движење
од периферијата кон центарот и обратно,
три оброци на ден и дневна пропусница за прошетка.
Азилантите имаат конфекциски број на својата алка. 
Но, гледај. Обичните мртовци штрајкуваат со глад
за прекубројноста на самоубијците околу нив. 
Не сакаат азиланти крај своите уредни домови,
не сакаат расфрлани јамки, празни шишенца за лекови,
искршени коски од паѓања и надуени мевови од давења,
во своите зелени градини поставуваат крстови наместо плашила
за оние што умреле без божја волја. Азилантите 
се збунети и лути, со една нога наназад што постојано се враќа. 
Едни заборавиле да остават порака, други да ја бакнат ќерката, 
едни оставиле костум во пералница, други не составиле тестамент,
некои не откажале патување, а некои не закажале смрт. 
И сега се тука. Со преведувачи во ходникот
и со папки во рацете чекаат да ги прими службеникот за азил. 
Националност, пол, вера. Многумина имаат татко,
но не и татковина. Едни се алергични на ораница,
па не можејќи да ја бакнат својата земја морале да заминат под неа. 
Некои биле цел живот бегалци пред себе
на кои никој не им платил лек против стареење. 
Некои ја прокоцкале и несреќата, не само среќата. 
Други со години не воделе љубов со љубовта на нивниот живот. 
Некои ги убиле нивните ближни не со нож туку со игла или пинцета.
Меѓу нив има луѓе што се живи дури откако се мртви.
Полн е азилниот центар, ограден со боцлива жица од светот на обичните мртовци.

Пристигнав вчера. Добив две пропусници. 
Дење ќе престојувам во дневниот центар за азиланти,
а ноќе во домот на обичните мртовци. 
Не знам од каде нема да се вратам.

Извор: Црно на бело, Или-Или, Скопје, 2016
Колажи: Beth Hoeckel