Интервју со Бјунг-Чул Хан

01.05.2018 22:53
Интервју со Бјунг-Чул Хан

Филозофот Бјунг-Чул Хан, 6 февруари 2018 во Барселона.
Фотографија: Масимилиано Минокри (EL PAÍS)


Филозофот Бјунг-Чул Хан (Byung-Chul Han, 1959) е еден од најпрепознатливите критичари на проблемите предизвикани од хипер-конзумерското и неолибералното општество по падот на Берлинскиот ѕид. Во книгите како што се „Општество на замор“ (Fatigue Society), „Психополитика“ (Psychopolitics) и „Изгонувањето на разликата“ (The Expulsion of Difference, објавено во Шпанија од страна на Herder), германскиот автор, роден во Јужна Кореја, нишани кон ова општество и неговите ефекти врз поединецот.

„Во Орвеловата „1984“ општеството знаело дека е доминирано. Денес ние не сме ни свесни за доминацијата“, рече тој во вторникот во Центарот за современа култура во Барселона (CCCB). Таму, зборувајќи за искоренувањето на разликите, професорот од Универзитетот за уметности во Берлин (Berlin University of the Arts) ја претстави својата визија за светот денес, свет во кој луѓето се експлоатираат самите себеси, се плашат од другоста и живеат во „пустина, пекол или едноличност".

Автентичност. Според Хан, луѓето се продаваат себеси како автентични „бидејќи секој сака да биде различен од останатите“. Ова ја присилува личноста да се „продуцира себеси" и ова е невозможно да се направи автентично, бидејќи од „желбата да се биде поинаков се создава едноличност“. Како резултат на тоа, системот единствено дозволува „пазарни разлики“ (marketable differences) , вели тој.

Себе-експлоатација. Според мислењето на Хан, ставот на општеството се помести од „мораме да го сториме тоа“ до „можеме да го направиме тоа“. „Живееме со нелагодност дека не секогаш го правиме она што сме способни да го направиме“. „Денес човек се експлоатира себеси верувајќи дека се исполнува себеси. Тоа е извртената логика на неолиберализмот што кулминира во синдромот на прегорениот работник.“ Тоа има многу штетно дејство. „Револуцијата нема кого да нападне, репресијата не доаѓа од другите луѓе“. „Отуѓувањето од самите себе“ е тоа што може да се манифестира како анорексија, прејадување или прекумерна употреба на конзумерски или рекреативни продукти.

Макро-податоци. „Макро-податоците ја направија мислата излишна, бидејќи ако сè може да се пресмета, тогаш сè е едно исто ... Ние сме во средиштето на датаизам (dataism): човекот веќе не владее со себе, туку е резултат на алгоритамска операција која го контролира без да биде свесен за тоа. Тоа го гледаме во Кина со издавањето на визи според државните податоци, или во технологијата за препознавање на лица“. Дали одбивањето да се споделат податоците или да се биде на социјалните мрежи, ќе се претворат во револт? „Мораме да го прилагодиме системот: е-книгата е направена да биде прочитана, а не за јас да бидам прочитан преку алгоритми ... Или сега алгоритмот го прави човекот? Во Соединетите Американски Држави, го видовме влијанието на Фејсбук на изборите ... Потребен ни е дигитален договор кој ќе го врати човековото достоинство, но и да размислуваме за основен приход за професиите кои ќе бидат проголтани од новите технологии“.

Комуникација. „Без присуство на друг, комуникацијата ќе се сведе на размена на информации: односите ќе бидат заменети со конекции и ќе поврзуваат само со истото. Дигиталната комуникација е пред сè заснована на видот, ги изгубивме сите наши сетила, ние сме во фаза каде што комуникацијата е ослабена како никогаш досега: глобалната комуникација и „лајковите" се ограничени на она што е најмногу слично. Истоветноста не боли!“

Градина. „Јас сум поразличен, опкружен со аналогни предмети. Имам две пијана од 400 килограми и за три години одгледав една тајна градина која ме поврзува со реалноста: бои, мириси, чувства ... Си дозволив себеси да ја забележам другоста на земјата: земјата имаше тежина, сè беше направено со рака, тоа што е дигитално нема тежина, нема отпор, да мрднете со прст и ете го ... Тоа е укинување на реалноста. Мојата следна книга ќе се вика „Евлогија за земјата. Тајната градина“ (Eulogy to earth. The secret garden). Земјата е многу повеќе од цифри и бројки.“


Нарцизам. Хан верува дека „да се биде набљудуван е централен дел од нашето битие денес“. Но, проблемот е во тоа што „нарцисот е слеп кога станува збор за тоа да се види другиот“, а без овој друг „не може да се создаде чувство на самопочит од нас самите ". Уметноста, исто така, е повлијаена од овој тренд: „ Таа дегенерираше во нарцизам, тоа е во служба на потрошувачот, се трошат глупави и неоправдани количини на пари, што таа веќе е жртва на системот“. Земјата е повеќе од бројки и броеви.


Другите. Ова е од суштинско значење за најскорешните рефлексии на Хан. „Колку е поголема сличноста меѓу луѓето, толку е поголема продукцијата, ова е моменталната логика. Капитализмот бара од сите нас да бидеме ист, вклучувајќи ги и туристите. Неолиберализмот не би функционирал ако луѓето се различни“. За да ги повратиме различностите, Хан предлага „да се вратиме на внатрешното животно, кое за жал, не конзумира или комуницира. Немам конкретни решенија. На крајот, системот може да имплодира сам по себе ... Во секој случај, живееме во радикално конформистичко време ... светот е на граница на своите капацитети, можеби ќе има краток спој и ние ќе го обновиме ова внатрешно животно“.

Бегалци. На оваа тема Хан е многу јасен: со сегашниот неолиберален систем „бегалците не инспирираат страв, терор или одвратност, туку се гледаат како товар, со незадоволство или завист“.

Време. Начинот на кој се користи времето треба да се револуционизира, вели Хан. „Работеното време е изгубено време, не е време за нас самите".

 

Извор: elpais.com

ОкоБоли главаВицФото