Момците од Медисон

Извршниот продуцент и авторот на Сопранови, Метју Вејнер, добитник на наградата Еми, ја смести оваа серија во Њујорк од шеесеттите години. Серијата го следи животот на немилосрдно компетитивните мажи и жени од рекламниот бизнис, еден егоистичен свет во кој клучните играчи ја претвораат продажбата во уметност, додека нивните приватни животи истовремено се продадени.

Во 60-те години рекламните агенции имале големо влијание врз масите. Личната и професионалната манипулација, како и сексуалното искористување ги дефинирале работните места и склопувале договори. Жените тогаш само што беа започнале да остваруваат самостојност, контрацепцијата била табу, а етичноста на работното место и етничката разновидност биле нешто од иднината. Серијата автентично ја опишува улогата на мажите и жените од овој период, истражувајќи ја вистинската човечка природа под критиката на традиционалните семејни вредности на 60-те години.

И во четвртата сезона на оваа исклучителна американска серија дејствието се одвива во рекламната агенција Sterling Cooper, сместена во гламурозното опкружување на њујоршката авенија Медисон, која се наоѓа на врвот од својата моќ и престиж, околу 1960 г. За публиката од 21-от век да ја добие вистинската претстава за тоа време, беа ангажирани врвни стручњаци кои ги дизајнираа и украсуваа сетовите, и кои изработија веродостојна костимографија и реквизити кои го пренесуваат гледачот во тоа автентично место и време пред половина век.

Овој ТВ хит кој ги следи корените на рекламирањето стана феномен за кој светските медиуми секоја недела пренесуваат аналитички текстови, а познатата водителка Опра Винфри и’ посвети една емисија во која целата екипа и публиката во студиото беа облечени во гардеробата што ја носат јунаците од серијата. Јулскиот број на списанието GQ донесе уште една анализа на оваа серија, нагласувајќи дека главниот лик Дон Дрејпер е создаден според Дрејпер Даниелс, креативниот директор на рекламната агенција Lio Barnet, кој во 50-те години на минатиот век ја направи познатата кампања „Marlboro men“. Серијата „Момците од Медисон“, која некои аналитичари ја опишуваат како hard drinking, hard smoking и hard fucking коктел, стана феномен благодарение на својата општа некоректност.

Главните јунаци во фиктивната маркетинг агенција се расфрлаат со пушењето, сексизмот, понекогаш и со антисемитизмот. „Момците од Медисон“ претставуваат телевизиски одговор на актуелниот терор на политичката коректност, на форсирањето здрав живот и на вечната младост. Наместо како денешните маркетинг ајкули да вежбаат во теретани, јунаците на серијава голтаат хектолитри виски како поранешните социјалистички директори. „Момците од Медисон“ го вратија сексапилот од минатото, отфрлајќи ја диктатурата на анорексичните жени и депилираните мажи. Главниот лик Дон Дрејпер веќе беше „обвинет“ дека ја вратил во мода влакнетоста („љубовниот тепих“), наспроти Кристијано Роналдо, на пример, кој се депилира и ги лакира ноктите. Главната женска ѕвезда на серијата, која ја глуми Кристина Хендрикс, на радост на мажите, ги врати раскошните облини во мода, наспроти теророт на анорексичните девојки кои за појадок имаат лист салата и две чаши вода.

Поради сево ова, а, се разбира, и поради одличното сценарио и режија, серијата постигна голем успех, воедно станувајќи омилена тема за разните социолози кои се занимаваат со прашањата како „Момците од Медисон“, газејќи ги сите актуелни норми, стасаа до ѕвездите. Дури Дон Дрејпер, во изборот на страницата Ask.com беше изгласан за највлијателен човек во светот, пред претседателот Барак Обама. Американскиот претседател и голем обожавател на оваа серија, немаше ништо против овој избор, па дури и му испрати честитка на Дрејпер. Обама живее во теророт на денешното сеопшто одрекување и почитување на нормите, за разлика од Дрејпер кој ги ужива сите пороци воспоставени во ерата на Кенеди, кога медиумите не диктираа апстиненција.

Треба да се обрне внимание на три нешта: за време на кампањата за претседател, Барак Обама беше сликан во авионот каде што покрај него немарно беше ставен бокс-сет од серијата „Момците од Медисон“; потоа, во првата епизода од втората сезона, главниот лик Дрејпер купува книга поезија од Френк О’Хара, подзаборавен поет од средината на 1960-те, за веднаш потоа О’Хара да се најде на листата најпродавани автори на Њујорк Тајмс; и најпосле, во специјалната епизода на „Симпсонови“ за минатогодишниот Ден на вештерките, Хомер на свој начин го глумеше Дрејпер. Би се рекло – ако ве прифатат Обама и Хомер Симпсон, и ако можете да влијаете на листата на најпродавани на Њујорк Тајмс – тогаш мора да сте успеале! На ова може да се додаде и податокот дека „Момците од Медисон“ оваа и минатата година освоија Златен глобус за најдобра ТВ серија во категоријата драма, и ќе се најдете пред една вистинска мала загатка – како може, покрај сево ова, толку малку луѓе во САД да ја гледаат серијата? Имено, последната епизода од втората сезона во САД ја гледале само 1,75 милиони гледачи, а тоа е за 18 милиони помалку од оние што редовно ја следат „Место на злосторството: Мајами“! Тоа наведе некои критичари да ја наречат серијата „Момците од Медисон“ најпозната серија која никој не ја гледа!

Причината за тоа, пред сè, лежи во фактот дека серијата се прикажува на не толку популистички ориентираниот канал AMC на кабелска телевизија, кој првенствено е наменет за класичниот американски филм, а кој широките народни маси кои се желни за квизови, шеги, интима, крв и спорт го прескокнуваат при менувањето канали. Но ако Американците не се навлекоа на своите „момци“, серијата е вистински хит во Европа, а нејзиниот главен глумец Џон Хем е еден вид резерва за Џорџ Клуни во женските еротски фантазии.

Она што е заедничко за обете страни на Атлантикот е тоа дека „Момците од Медисон“ за само две години станаа несомнени трендсетери во ревитализацијата на животниот стил од 1960-те, почнувајќи од модата, преку дизајнот, па сè до начинот на живот.

На прв поглед, „Момците од Медисон“ делуваат како совршен исечок од носталгијата. И тоа се. Но и многу други нешта. Ова е серија која нè враќа кон зародишот на потрошувачкиот менталитет и општество во кои живееме денес, во време кога мажите беа мажи, а жените главно беа – домаќинки. Од прегратките на економскиот напредок и поделеноста на светот во Студената војна ни стигнува едно поколение кое сфаќа дека светот може да се обликува од рекламните агенции според желбите и потребите на клиентите. Во тој новосоздаден американски потрошувачки рај, момците кои се вработени во тие професии се таму за да го дефинираат она што луѓето го сакаат.

Главниот лик, Дон Дрејпер, е партнер во една од најголемите њујоршки рекламни агенции, живее со слатката сопруга и двете деца во идеализираното предградие, и важи за врвен маркетиншки стручњак. Но, исто како и во работата со која се занимава, така и во животот нештата не се како што изгледаат. Тој се обидува да остане чекор понапред во фирмата од своите конкуренти и помладите колеги кои сакаат да го надминат, додека приватно е растргнат меѓу три жени – сопругата која под „слатката фасада“ крие куп неврози, девојката со која повремено спие и деловната жена која неодоливо го привлекува. Дрејпер е опседнат со прашањата „Што сакаат жените?“ и „Што сакам јас?“. А за да дојде до одговорот, понекогаш е потребно да си ја продаде душата на ѓаволот. Тоа е оној миг од животот кога престанува маркетингот и започнува она вистинското. Дилемата која го измачува често ја потиснува со цинизам како, на пример, во ситуацијата кога и’ објаснува на девојката зошто не почувствувала љубов: „Причината поради која не ја почувствува е заради тоа што таа не постои. Она што ти го нарекуваш љубов го измислиле типовите како мене за полесно да ги продаваат хулахопките. Си се родила сама, и сама и ќе умреш, а овој свет патем ќе ти натовари еден куп правила за полесно да заборавиш на таа вистина. Но јас не ја заборавам. Живеам како утре да не постои, бидејќи и не постои!“

Дрејпер претставува еден вид архетипски јунак, „Големиот Гетсби“ на нашето време, кого судбината непогрешливо го води во пропаст. Понатаму ќе запознаеме уште многу интересни ликови кои заедно ја даваат крајно интригантната слика на лицето и опачината на Америка, кога сексуалните алузии се употребувале секојдневно, сексуалното искористување било вообичаена привилегија, а пушењето на јавни места – тренд!

Дека станува збор за едно друго време непрестајно нè потсетува и појавата на Кристина Хендрикс, во улогата на секретарка во фирмата на Дрејпер. Оваа жена не е склона кон денешните современи текови – не е неухранета, туку целата е во облини.

Модните креатори и списанија во САД истакнуваат дека по двегодишното емитување серијата дефинитивно оставила трага во модниот свет. На модните писти доминираат романтични фустани со стегнати широки појаси на половината, линии кои го следат обликот на телото, должина на здолништето до под колената, чевли со остри врвови... Она што „Сексот и градот“ им го стори на жените, „Момците од Медисон“ им го направија на мажите – во мода се вратија троделните машки одела, тенките вратоврски и шеширите кои некогаш претставуваа незаобиколен дел од гардеробата на секој маж.

И за крај, ликовите од популарната серија наскоро ќе се појават и како – кукли. Производителот на Барби најави нови „играчки“ кои набрзо ќе се најдат на пазарот, инспирирани од серијата. Всушност, станува збор за четири колекционерски кукли: куклата Бети Дрејпер ќе носи фустан со цветни мотиви, а куклата на заводничката Џоан Холовеј ќе носи лилав комплет. Дон Дрејпер и Роџер Стерлинг ќе можат да се најдат во одела со вратоврски.