Опишување на љубовниците

19.10.2018 13:21
Опишување на љубовниците

Два месеци без Мнемозина. И речиси без мејлови.

Една ноќ, накај два, ми заѕвони на врата, ама на мобилен. Имаше теорија дека кучето на сосетката реагира на ѕвончето, па да не го вознемирува. Тоа беше глупа теорија бидејќи кучето реагираше на најмали шумови, но вистина е дека нејзе не ја лаеше, ко да е дух, или сукуба.

Во огледалото во ходникот за миг во прегратка го држев тоа прекрасно тело, ама несигурно, ко да не е стварна. Малку повеќе оживеа кога се насмевна, разоружувачки, со убавите заби, слатка, присутна на допир, но сеуште негде другде. Или јас бев другде.

‒ Можеби те сонувам?!

‒ Сакаш да те уштипам? Добра сум за тоа. ‒ И ме гризна за образ, доста јако.

‒ Океј, се уверив, не си подметната.

‒ Не сум репликантката... Иако сум питома за тестови, можеш да ме испрашаш...

‒ Имам миљон прашања...

‒ Имаш и нови полици?! Можеби и нови цртежи... ‒ Се врти наоколу, во дневната. ‒ И јас тебе те сонував, во истиов простор, го знам напамет.

‒ Да, со новите полици ги прередував книгите. Цела недела изгубив на тоа, да го зголемам редот во космосот, да биде попрегледен и подостапен...

‒ Ќе го помогнеш и редот во мојата глава? И во моето тело? Сега кога пак сум овде.

Слатка и нежно опора. Не тешка. Питома и оддалечена. Веселотажна. Ама сепак некако лесна.

‒ Потсеќаш на отмена чоколадна бонбона, со некоја нежна пена внатре. Не моцарт кугла, која е целата тешка и раскошна...

‒ Киндер јајце?

‒ Не толку тенка и празна. Твојата кора е богата, од разни слоеви составена, а внатре е, велам, некоја деликатна пена...

‒ Шеќерна волна. Многу сакав ко дете, розова.

‒ Кај си ма, Мне... ‒ Ја пипкам по свиленкастите колена, по рацете, да се уверам... Влакненцата на вратот ѝ се кострешат.

‒ Ептен малку е различно, со новите полици... Дури не сум ни сигурна, ко ротација од пет посто...

‒ Имам кризни моменти во станов. Ужасно ми е ист и досаден и безнадежен, понекогаш. И дневните рутини во него исто ми стануваат морничави, повремено. И сопствениот живот во последно време ми изгледа ко досадна низа од исти дејствија...

‒ Можеби треба да почнеш да правиш бесцелни ствари? Ако ништо друго, тераписки. Веројатно сè ти e бесмислено баш ради тоа што се трудиш сè да ти биде смислено.

‒ Има логика.

‒ Сè што има некаква цел, кога тогаш се исполнува, и со тоа е потрошено.

‒ Гледам, имаше смисла мојот копнеж, по тебе.

Мнемозина ме гледа весело и полетно.

‒ И јас мислев на тебе, и на решенијата за твоите проблеми. Доаѓам спремна.

‒ Ама ти не си во тој пакет на решенија?!

‒ Никогаш не сум. Јас сум бесцелната девојка. Ама тебе нема да ти биде лошо, ако ме слушаш.

‒ И јас мислев на тебе. И исто мислам дека нема да ти биде толку лошо, ако ме слушаш.

‒ У уво сум претворена, веќе. Штавише, одма и ми е подобро.

‒ Се сеќавам дека еднаш ми кажа дека не сакаш да носиш одлуки. И дека секоја средба со другите луѓе всушност те присилува на одлуки. И дека така цело време се доведуваш во опасност.

‒ Да, ти кажав дека сакам живот на продавачка. Едноставен. Љубов, омраза, страв, задоволство, доверба...

‒ Сакав да ти кажам: има ситуации во кои е погрешна самата одлука, а не едната или другата можност.

‒ Зарем не го кажуваш истото?! Одлуките се опасни?

Пар секунди се гледаме во тишина.

‒ Може пијачка?

‒ Да. По твој избор. И чаша вода, те молам.

‒ Може бурбон? Тоа пиевме последен пат, пред да заминеш. И може Александер Хокинс, на пијано?

‒ О да. Бевме на негов концерт. Неговите пасажи ги препознававме ко делчиња од наш разговор, се сеќаваш?

‒ Се надевам дека нашите разговори бар малку личат на неговите композиции: неверојатно силовит спој меѓу дрски импровизации и цврсти структури... Игра меѓу совршено ускладен телескоп и непрегледни далечини...

‒ Тоа помеѓу е ѕвездената прашина, музиката ‒ се шегува Мнемозина.

‒ Твојот сјај ми доаѓаше и од далечина, Мнемо, секој ден го подесував телескопот, периодов...

‒ А сјајот на Калипсо? Сеуште ти доаѓа? Ќе ми збориш пак за неа?

‒ Послабо доаѓа. Ваљда телескопот е поинаку наштиман...

‒ Може таа игра да ја играме: прецизно да ми ја опишеш ѕвездата Калипсо, уште еднаш. И пак да ме повредиш, да ме направиш љубоморна.

‒ Нема шанси. Не биди перверзна.

‒ Па нели она вака ти доаѓала, с неба па у ребра, у ниедно време.

‒ Да, овде блиску ѝ беше Епицентар.

‒ Е па сакав да те потсетам на неа, сигурно помисли дека она ти е пред врата, признај.

‒ Знаев дека си ти. И ти доаѓаш од дискотека?

‒ Од дома, со такси. Ми текна и дека еднаш со есемесови ме молеше да ти дојдам, тоа беше можеби нашата прва средба, дури не ни дејт, и не ти дојдов, нормално. Можеби сега сакам да искомпензирам.

Ме гледа решително и можеби малку потсмешливо.

‒ Како влезе? Доле ставија шифра, не знам дал примети.

‒ Имам методи на влегување, ко Модести Блејз.

‒ Добро си? Немаш никаква фрка во моментов?

Изгледаше добро. Со црни панталони со цветчиња, маица и патики. Вообичаена бледа, без шминка, малку растревожена, но сум ја гледал и во повознемирени изданија.

‒ Добро сум. Се вратив пред пар дена. Мислев да имаме некаква специјална средба, ама ете, ми дојде одеднаш, ко цигла ко ќе ти падне на глава, да ти дојдам.

‒ Драго ми е. Ми фалеше. Таман се навикнав на тебе...

‒ Се навикна на мене ко на цигла? Мада, тоа е добрата страна на разделбите, разбивање на глупите навики... ‒ Посегна во торбата. ‒ Ти ја враќам и книгата што ми ја позајми.

Лора Малви, „Визуелни и други задоволства“. Ѝ ја дадов книгата пред пар месеци. Обично ѝ позајмував или подарував стрипови, книги поретко. Но бидејќи често зборувавме за филмови, мислев дека Малви е неизбежно четиво за неа.

‒ Ја прочита?

‒ Да. И извлеков важни увиди. На пример, ти баш и не ме навлече на психоанализа иако цело време збориш за тоа. А психоанализата на Лора ми е фина бидејќи е споена со феминизам.

‒ А феминизмот е тема на Калипсо.

‒ Тоа ми е уште еден увид. Сфатив дека почнуваат да ме интересираат и вашите интелектуални теми, не само емоциите и страстите. На пример, психоанализата кај тебе, феминизмот кај Калипсо.

‒ Нели ми забрани да ја спомнувам Калипсо?

‒ Истече забраната. Многу време помина. Кој знае што ѝ се случува на таа кутра девојка во твојата глава.

‒ Нешто што има врска со тебе.

‒ Па да. Јас сум ти таа, познато е тоа. Затоа да ѝ се навратиме на јас-таа.

‒ Добро. Ќе ти ја опишам, уште еднаш. Но под еден услов. Ти истото да го направиш со твојот дечко. За кого речиси ништо не си ми кажала. И претпоставувам дека овие два месеци отсуство имаат врска со него.

Ме погледна истовремено иронично и ранливо. Типично за нејзе.

‒ Ова е истиот бурбон? Не се разбирам во алкохоли. Извини ако те разбудив.

‒ Не бев заспан...

‒ Може. Ќе ти го опишам. Морам нешто да дам за возврат, зарем не? ‒ црцори речиси весело ставајќи го бурбонот на наслонот од каучот. Водата ја остава на масата.

‒ Не мораш да ми збориш. Или не мораш вечерва.

‒ Ќе ти зборам. И ќе се менуваме со сликиците, ти мене сликици со Калипсо, јас тебе со мојот дечко...

‒ Калипсо, мојата каша во глава.

‒ Ете гледаш. Психоанализата помага за такви каши. Освен тоа, љубопитна сум за неа, стандардно. Ѝ се врати во овие два месеци?! Макар во фантазиите.

‒ Баш Лора Малви вели дека љубопитноста е женска, а фетишизмот машки. Фетишистот се фиксира врз објектот за да го избегне знаењето; фетишот е стабилен, тој е објект, артефакт. А жените сакаат да знаат.

‒ Сега се обидуваш да бидеш жена?! Да го разбиеш фетишот на мојот дечко?! Сакаш да знаеш?!

‒ Моите фетиши се знаење. Или моето знаење е фетишистичко? На фетишот можеби може да се гледа и ко чин на вера. Така што, ние мажите сме верници, а вие научнички, во потрага по објективното знаење.

Ме гледа детски подозриво. ‒ Само извртуваш. Кој што прави ти извртуваш.

‒ И тоа го има кај Лора. Женското ја претставува границата, просторот што мора да се помине, нешто слично на лименот во кој престојува сфингата. Лименот ја претставува границата меѓу пустината и градот; тоа е праг кој води до внатрешните ниши на пештерата или лавиринтот.

‒ Каква врска има ова со фетишите и знаењето?

‒ Кој сака да помине покрај чудовиштето мора да го пронајде излезот од лавиринтот, или да ја покаже схемата на лавиринтот така што ќе ја нацрта.

‒ Сакаш да ти го нацртам мојот дечко?

‒ Можеш и да го напишеш, ако така повеќе ти одговара.

‒ Он е планета, со сопствена воздушна обвивка. Зраците однадвор во виножита се распрскуваат кога ќе се удрат од неговата обвивка, а внатре непрестајно беснеат грмотевици.

‒ Звучи драматично. Што работи?

‒ Дресер на водни животни. Не живее во Македонија. Инвалид е, му фали една нога, т.е. пола една нога, од коленото надоле.

‒ Лажеш, Мнемо. Ми рецитираш филм.

‒ Не те лажам. Можда ради тоа и ќе му се вратам, бидејќи нема нога и бидејќи до внатрешноста на неговата планета не допира светлина...

‒ Кај живее?

‒ Во Јапонија. Таму имаат големи водни паркови со огромни дресирани животни: китови, делфини, морски лавови, морски крави...

Мнемозина ѕури во мене како некакво водно животно без веѓи. Вели: ‒ Некогаш баш кога си опуштен ме потсеќаш на дива мачка која може од дремеж на сонце со полузатворени веѓи во миг да премине во напад.

‒ Ќе му се придружиш во Јапонија?

‒ Да, кога ќе завршам со тебе.

Во тој момент Мнемозина изгледа прилично одлучно.

‒ Ајде сега, збори ми за Калипсо.

‒ Дури и мојата другарка психоаналитичарка не ми се обраќа вака...

‒ Како?! Бев едноставна...

‒ Мене ми звучеше ко инструкција од бајка: иди ископај дупка...

‒ Во атмосферската обвивка дупка? ‒ се зафркава Мнемозина.

‒ Не, туку за да пуштиме вештачки ветар низ подземните ходници на рудникот...

‒ Со нашиот телескоп гледаме и во внатрешноста на земјата, значи...

‒ Да. За да видиш прво треба да викаш во дупката; после чекаш од земјата да порасне дрво од кое џуџе ќе изделка кавал и ќе ти го даде и ти ќе дувнеш во кавалот и звукот ќе се претвори во лелеав приказ на...

‒ ...Калипсо.

‒ На делфини што скокаат низ пламени обрачи. Патем, ете ти уште еден мотив за тетоваж: делфин што скока низ пламен.

‒ Ти поставувам најпросто прашање а ти ми збориш за космосот и земјата?! И за веригите од настани?! Полудуваш штом се спомне Калипсо...

‒ Имаш право. Еве, се соземам.

‒ Добро, ако инсистираш, кажи, што си ѝ издрдорил на психоаналитичарката, то ест на дупката.

‒ Рецептот за создавање Голем го изрецитирав во усврдлената дупка, и после усмрденото уредно го затрупав, ко куче.

Пак ми упати еден од нејзините амбивалентни погледи: „груб си, и претенциозен си, ама можам да се носам со тебе“. Иако главно не беше компетитивна; освен, можеби, на некој инаетливо пасивен начин. Рече:

‒ Ко Бускеми, со смачкана раскрвавена челуст, кога ги закопува опљачканите пари во филмот Фарго. Плитко, во снег, крај една бескрајна ограда.

‒ Сакаш да го смениме Александер Хокинс, Мнемо?

‒ Може. Пренаметлив е и ми се меша со твојата агресивност.

‒ Може Velvet Underground?

‒ Совршено.

‒ Таа луда сцена од Фарго и мене ми е омилена смешна сцена. Сред непрегледна снежна пустелија тој забодува четче за чистење ветробран, божем ја обележува позицијата.

‒ Генијално го мапираат пејзажот во таа сцена, браќата Коен. Непрегледна еднолична ограда контрапунктирана со неговата крвава фаца... многу добар хумор, меѓу другото ‒ вели Мнемозина.

‒ Во секоја долина на очајот секогаш има мапа со благо, не?

‒ Заправо, пародијата во таа сцена е тотална: не само што е погрешен просторот, во кој сме изгубени, туку и тајмингот; и во ретките ситуации кога го наоѓаш, благото доаѓа предоцна.

‒ Мислиш дека за нас е предоцна?!

‒ Или прерано? Немам поим. Чекај, ти да не се поистоветуваш со ултраглупиот лопов со смачкана вилица?!

Не можам да проценам дали почнува да ја фаќа бурбонот или само ѝ расте тензијата во разговорот.

‒ Јок. Просто гледам хумор, ко и ти. Јас можеби би се поистоветил со Кери Грант во славната сцена со авионот што запрашува, во Север северозапад. Таа сцена заправо е слична со оваа во Фарго. И таму имаме пустелија во широкиот план и фаца на прогонет и избезумен човек во крупно.

‒ Ти би само за Хичкок. Кој за што бабата за локум.

‒ За ратлук.

‒ За наполитанки.

‒ Не ми продавај басми на кило и алва на метро.

‒ А ти не ми продавај шашми.

‒ Значи, Мнемо, и во Север северозапад исто има слична непрегледна ограда и пат...

‒ Има и некои пченки во кои се крие Кери Грант. Кој на крај ќе се спаси. За разлика од глупиот Бускеми.

Реков дека не е натпреварувачка? Можеби е, понекогаш, ретко, на посебен начин.

‒ За разлика од Бускеми во Фарго, Мнемо, ти твојата тајна ја ставаш во вреќа, па ја уфрлаш во ковчег врзан со ланци, за ковчегот закачуваш топовско ѓуле и го фрлаш во море да потоне на најдлабокото дно...

‒ А следното утро мојата тајна некако ќе се ослободи и волшебно ќе ми се појави у дневна, ко избркано куче.

‒ И ќе мавта со опашот.

‒ Не, мене повеќе ми се свиѓа приказната што Мишел Турние восхитено ја раскажува, за крајот на славниот магионичар кој својата точка ја завршувал со зборовите: „А сега, госпоѓи и господа, и самиот ќе исчезнам“. И тогаш се завивал во пелерината и исчезнувал... низ отворот на бината. Сè до денот кога го пронашле зад бината, со скршен врат и мртов.

Некои зафркнати сенки ѝ преминуваат преку лицето, ко да сме во ноар филм. Па и Фарго е ноар. Повеќето филмови на браќата Коен всушност се ноар, повеќе или помалку. Можеби најмногу Човекот кој не беше тука.

‒ „Знаењето е проклетство“, вели Ен, вдовицата на Биг Дејв, во друг филм на Коенови, Човекот кој не беше тука.

‒ А разумот е илузија. Вреќа за хаосот од чувства. Вреќа со мачката, змијата, петелот, ги заборавив животните од приказната...

‒ Вреќата е космосот за кој збориме...

‒ И недостапната планета во која беснеат грмотевици.

‒ „Само неколку недели подоцна таа предложи да се венчаме. Реков: зарем не сакаш прво подобро да ме запознаеш? Таа рече: Зошто? Тоа ќе ги направи работите подобри?“ Ед Крејн, во voiceover, збори за Дорис, која потсетува на тебе, Мнемо.

‒ Бладаш, од бурбонот.

‒ Сакаш да спиеш кај мене? Уморна си?

‒ Не. Нема да спијам кај тебе. Но ќе одам во тоалет.

‒ Ќе продолжиме? Треба да ми го опишеш дечкото. Како се вика? Како ја изгубил потколеницата?

Не ми изгледа пијано. Самиот не си изгледам пијано. Белки се стекнати условите за продолжение.

‒ Ја изгубил од кит, ко Ахав. Или од голем делфин. Во игра. Или во дресура. Не е Македонец, не е ни Јапонец. Само таму работи, во луна парк на вода.

‒ Лагава толку ти штрчи што би можела да ја одрежеш и пак да ти остане доволно да посадиш дрво.

Мнемозина ги игнорира моите не претерано бистри провокации.

‒ Лиман се вика. Тој е мојот залив и пристан.

Иако е малку пијана, ме вознемирува тоа што го слушам. Ама го барав тоа.

‒ А што сум ти јас?

За миг отсутна, Мнемозина гледа во проѕирната вода во чашата како од неа да може да ја прочита иднината.

‒ Ти си ми прелез, бродско мосте, или сиз, што се спушта од бродот до пристанот.

‒ Можам да ти бидам и лизар, измазнет валчест камен, за од мене да направиш калдрма.

‒ Да те лизнувам за среќа кога тргам во лавиринтските походи ‒ вели таа, сосем детски, несвесна за ласцивната нота. Да, и тоа ми се свиѓа кај неа. Иако веќе во следната секунда е свесна за ласцивноста. ‒ Или да го заџиткам лизарот во тиквата на лавиринтското чудовиште?!

‒ Со мене можеш да правиш што сакаш. Башка, јас сум чудовиштето.

‒ Не си, воопшто. Ти си ми и прелез и лизар и калдрма.

‒ Калдрма за кршење штикли. А лизар, сега ми текнува, може да биде и лижач на кафе-талогот. Ти со пророчица на талози, така? Јас можам да ти бидам помошник, да лижам по шолји и куќи.

‒ Можеш да ми лизнуваш и од шеќерната волна и од сладоледот. Да ме штитиш од отрови, да ми бидеш пробувач?

‒ Од шеќерната волна би лизнал, ох, да.

Мнемозина благо се вцрвенува. Ја потпира главата врз раката, како да ѝ станала претешка за вратните мускули. Ми дава некаков полупрофрчен одговор, кој не го разбрав.

- И, каков е Лиман? Ко Ахав, грмотевично лут, луд и гневен?! Или нежен и питом, баш ко пристан и увала?

Одново се потпира на каучот, живната, трезна, играта продолжува, спрема одговор.

‒ Затворен, ти реков. И едното и другото, би рекла. Нешто, не сум сигурна дека е тоа повредата, толку го затворило, окружило, опашало, сардисало, толку го обостровило, што на столчињата и на масата негова, таму кајшто живее, во едно сопче во Јапонија, понекогаш залепени се чипчат школчиња, ко на оклопи од морски желки.

Го цитира преводот на Моби Дик, со кој бев опседнат неколку месеци. Или опседнат со Огнен Чемерски, преведувачот на Мелвил, мојот починат пријател.

‒ Брилијантна си, Мнемо, речиси ко него. Ко Чемерски, мислам.

‒ Од неговата нарав не демнеат цивилизирани лицемерија и слаткоречиви претворства.

‒ Мислиш на Лиман.

‒ Се разбира. Огнен Чемерски беше нешто сосема друго ‒ вели Мнемозина. Не знам дали се зафркава, звучи така.

‒ Кога мислиме за наравите и другите непроѕирности премногу личиме на школки што сонцето го гледаат низ водата и мислат дека густата вода е најредок воздух.

‒ Огненвил?

‒ Аха.

‒ Сакаш уште за Лиман?

‒ Се разбира, што повеќе.

‒ Еве ти малку: висок, јак, не е баш млад, ниту стар ко тебе, иако лицето му е речиси детско, ама малку огрубено од сопствените убедувања. Обезјарболен кораб.

‒ На кого ти си му јарбол?

‒ Јас имам благо искривување на кичмата, не сум баш за јарбол. Доста ти беше за Лиман? Доби некоја сликица?

‒ Добив. „Подобро да пловиш со мрачен капидан а добар, отколку со капидан ведар, а лош“, мудруе Огненвил.

‒ Ми го одобруваш, значи, изборот, среќна сум. Ајде сега, џмарни во утробата, во неудобното, необичното, невидливото, подреди ги состојките на хаосот, на големата збрка.

‒ Да ти ја опишам Калипсо?

‒ Аха.

‒ За разлика од твојот, мојов роман личи на тинејџерски, на билдунгсроман, малку ми е срам...

‒ Само храбро, Самјак!

‒ Се сеќавам на еден краток муабет со Калипсо, веројатно после крајот на нашата љубовна приказна. Ѝ реков: „Сите твои љубовни врски повеќе им значеле на твоите љубовници отколку на тебе. Навистина не ги сакаше мажите со кои беше?“ Ми одговори: „Ги сакав, ама сите комплет, до еден, ги збутав во мојата ташничка“.

‒ Ко кенгурка ве збутала. Звучи арогантно ‒ заклучува Мнемозина.

‒ Таа беше ко светлосен удар врз атмосферска обвивка. Можеби фотони така се распрскуваат по хадронски цевки. Кога ќе влезеше негде, опашката почнуваше да ѝ пламти ко на паун. Секој пиун сонуваше да земе таква дама. Но, можеби на таквите пламтечки фигури треба да им се потсмеваме, ради баланс?! Беше сурова кралица-кловн, статусен симбол, трофеј, локална псевдо Клеопатра од средната класа.

‒ Или не псевдо.

‒ Мислиш, дал можам да се заљубам и во псевдо?

‒ Можеш, можеш.

‒ Заљубувањето веројатно е откривање на сјај, енергија, поттик... Сврдлање на обвивката, експлозии од виножита... Кого го заболе дали е псевдо... И што воопшто значи тоа... Сè е псевдо...

‒ А што мислиш, дали тој сјај е видлив и за другите? Го даваш само на еден? На тој што го сакаш? А кога е сјајот пригушен или мртов? Што се луѓето без сјај и поттик? Изгаснати ѕвезди, суви и откриени?! Не ли и тие заслужуваат некој да ги осветли и влече? Зарем само сјајни со сјајни? И мрачни со мрачни?

‒ Пробушената атмосферска обвивка некогаш значи смрт за ѕвездата. Малку се губиме низ метафорите. Да продолжам да ти ја опишувам Калипсо?

‒ Само напред, Самјак.

‒ Нејзиното его: тврдо, несигурно, смешно, понекогаш одважно, ретко дарежливо. Нејзиното однесување: достоинствена, осетлива, паметна, упорна; понекогаш мачна и цмиздраво деликатна; проткаена со нежни жилички добрина.

‒ Можеби била затапена и хендикепирана од сопствената харизма?! Микс меѓу фам фатал и клинка. Ко мене ‒ ме зафркава Мнемозина.

‒ Имаше аура создадена од евтини искуства, нерафинирана популарност, интриги, страсти, измами, ветувања, насилство, аура од крајноста на поднесените и досудените ѝ понижувања, од крајноста на преживеаните и не баш преживеаните опасности, од глупоста чија цена беше висока, од вистинската болка поради поразите кои, ми се чини, иако сега сум помалку сигурен во тоа, во поголема мера беа последица на нејзините квалитети отколку мани...

‒ Ова звучеше ко рецитирање. Да не е Марсел Пруст? А мене, одрежана измислицо, ме обвинуваш за лажење и мамење...

‒ Океј, Мнемо, ќе завршам: чудна џиновска птица, не паун, повеќе ној, апсурдно раскошна, која ја пробива средината низ која се движи ко светлосна кугла.

‒ Ко кугла од перје, мислиш.

‒ Со фустанче од банани, ко Џозефина Бејкер.

‒ Турние има интересна теорија за паунот: додека се перчи, тој всушност ги соблекува гаќите. Ја подига својата сукњичка од пердуви за да ги покаже задникот и полот. Природата му е позади, а не однапред.

‒ Да, имаше нешто и од паун, Калипсо...

‒ Но добро ти е ова со нојот, блиско ми е, и јас сум некаква смотаница, ко нојот ‒ вели Мнемозина.

‒ Или големо јајце, џиновско и тврдо, посадено во престол, некогаш и на тоа ми личеше Калипсо...

‒ Дрвен идол, фетиш посаден во гнездо-престол.

‒ Зезаш.

‒ Да, ама зачудо не сум љубоморна. Ми се чини дека, за разлика од мене, таа одлично ја согледува физичката реалност околу себе...

‒ ...За разлика од повеќето жени.

‒Мислиш дека ние жените сме помалку сензуални во однос на реалноста?

‒Реалноста сфатена ко непосредна околина? Не знам. Но некогаш си мислам дека моќта кај таквите девојки често произлегува баш од брзото и прецизно читање на физичката реалност околу нив. Тоа е таа светлосно-скенирачка кугла пред која просторот се свива.

‒ И тоа го има кај Лора: дали да се прикаже она што е, она што би требало да биде, или пак сништата кои бегаат од она што е и што треба да биде?

‒ Сништата треба да се прикажат, аурите...

‒ Истите прашања ја сочинуваат темата за односот меѓу појавата во реалното (на пример, маската на женскост што општеството ја произвело) и фантазијата внатре во психата (на пример, фантазмот за женскост кој мажите го проектираат).

‒ Мислиш, Мнемо, ти си за мене второво? Фантазам на женскоста?!

‒ Закомплициран и со тоа дека е екстензија на Калипсо.

Иако Мнемозина во тој момент ме устрелува со поглед, во жиличките на мрежницата во окото гледам добрина.

‒ Ко вештачка нога.

‒ Ко вештачките нозе на манијакот Писториус, усовршениот киборг што ја уби својата „премногу човечка“ девојка...

‒ Заправо, тоа ти го зборам цело време: не постојат јасни граници меѓу Реалното, Симболичкото и Имагинарното. И ради тоа треба да се биде ужасно внимателен... И да се градат совршени телескопи, меѓу нас и мракот...

‒ Се сеќаваш на Империјата го возвраќа ударот? Кога бродот, „Милениумскиот сокол“, влетува во „пештерата“, која всушност е челуст на џиновски црв...

‒ Кога „црвот“ е сеприсутен во твоето видно поле, тогаш не можеш да го разликуваш од астероидот на кој си слетал.

‒ Некое време можеш да се залажуваш дека не си внатре во џиновскиот црв. Сè додека не почне да те вари ‒ вели Мнемозина.

‒ Дали нашиве муабети се „реални“?! Кој воопшто збори вака?

‒ Никој. Само ние ‒ се смее Мнемозина.

‒ А и ние уствари не збориме вака, туку се заведуваме и пренемагаме, ко пауни и ноеви.

‒ Мислиш, ноевки. Неонка е поубавата половина на Нео од Матрикс?

‒ Тоа би го знаела Тања Аждаја.

Надвор првото утринско светло почнува да ја разводнува згуснатата ноќ. Тоа е моментот кога вчера се претвора во утре и накратко не постои денес.

‒ Зора е, Мнемо. Можеби сепак треба овде да преспиеш...

‒ Не ми се спие. Остај ме. То ест, збори ми.

‒ Прееска ми текна пак на Хичкок кога на Трифо му објаснува дека една од најславните сцени во кинематографската историја, која трае околу седум минути (не историјата), авионот за запрашување кој го брка Кери Грант, всушност е безразложна.

‒ Ко нашиве муабети, мислиш ‒ вели Мнемозина.

‒ Еден селанец во таа пустелија, пред да се качи во автобусот, му вели на Кери Грант: „Глеј го авионон што запрашува, а овде нема што да се запраши...“ И Трифо му вели на Хичкок: „Авионот ништо не запрашува и никогаш не треба да ви префрлаат за безразложноста во вашите филмови, бидејќи вие имате култ спрема безразложноста, склоност кон фантазија заснована врз апсурд“.

‒ Збориш за себе, дека си апсурден?

‒ „Да“, му одговара Хичкок на Трифо, „факт е дека во пракса наклонетоста спрема апсурдот ја негувам сосема религиозно.“

‒ Те сфаќам, мил мој. Не знам дал те сфаќала Калипсо? Ваљда да.

‒ И јас мислам да, мада и не е важно...

‒ Знаеш зошто те терам да ми збориш за Калипсо?

‒ Бидејќи таа е твоето огледало што не се замаглува?

‒ Или: таа е моето најзамаглено огледало? Роса на телескопското стакло ‒ се потсмева Мнемозина.

‒ Бидејќи таа е текст запишан со невидливо мастило врз твојата кожа која морам да ја принесам до пламен, за да се појави текстот?

‒ Мислиш, пламенот да го приближиш до кожата, а не кожата до пламенот, ко да сум јагне за на скара.

‒ Пијани сме?

‒ Веројатно повеќе уморни. И можеби некако празни?! Можеби нигде не одиме, шлајфаме у место... ‒ вели Мнемозина.

‒ И?! Зошто ме тераш да ти зборам за неа?

‒ Таа ти е само убаво пакување за сеќавањето. А можеби и самата почнувам да се гледам, низ талозите, таму негде позади?! ‒ Со раката покажува зад себе, кон ѕидот, зад кој е балконот, зад кој е градот, како таму да е минатото. ‒ Освен тоа, ти реков, почна да ме интересира феминизам, дури и во лична смисла, дури и во љубовна: ти ме третираш ко објект, толку типично машки.

‒ Јас и себе се третирам ко објект, сосировски знак, постојам само низ соодноси...

‒ Освен тоа, психоанализата можеби може да помогне да одговориме на клучното прашање: од каде потекнува угнетувањето на жените? Ако општествената свест извира од некоја лична свест, можеби со помош на психоанализата можеме да ги доведеме во прашање изворите на патријархалната моќ...

‒ Пак ќе збориме за Лора Малви...

‒ Не биди надмен. Не си ми учител, туку само прелезен мост, ти реков. Можеби нејзе си ѝ бил учител.

‒ Психоанализа и феминизам, јас и Калипсо.

‒ Психоанализата ко фетишизам, и феминизмот ко знаење, да, ти и Калипсо. ‒ Ме погледна шашливо, воздржано бесно. Можеби и таа во мене здогледа умор или пијанство. Само ја гледав. И тоа како да ја повредуваше. ‒ Но Калипсо не го сфаќа феминистичкиот потенцијал на психоанализата! И драго ми е за тоа. Ете ти уште еден важен увид.

‒ Штом уфрлиш малку драма одма срипуем, Мнемо. Плус, јас сум стар самурај; дозволи ми пет минути да ги затворам очите и после прати ме на врвот на Фуџи да ти донесам снег за сладолед.

‒ Ме измислуваш мене за да си се појасниш себе, Самјак.

Модрите зелени очи наеднаш ѝ се отворија и за миг како да се навлажнија. Не е репликант.

‒ Се викам Старбак. Или Ѕвезделен. А и ти ја измислуваш нејзе за да се оцрташ себе. Тоа го зборам цело време. Сите си се цртаме, ко двете раце на Ешер што си се цртаат.

Се гризна за долната усна и се загледа во празната чаша. Потоа ги наведна рамениците и пријателски ми се насмевна, по стоти пат вечерва. Лудо беше колку е добра и позитивна, кон мене.

‒ Веројатно имаш право. И тоа го има кај Малви: женската сфера постои само за да ѝ даде смисла и значење на машката сфера. Дом, лична емоција, семејство, работа по дома и декоративни уметности. Тие врски добиваат смисла само ако се спротистават на другата низа: маж, мобилност, работа, трансценденција, политика, продуктивна работа и уметност. Така се конституираат внатрешноста и надворешноста, приватното женско и јавното машко.

‒ Доаѓаме до консензус, Мнемо, шуќур. Огненвил збори за наврзалки; врзалка е јазол на јаже, то ест чудна приказна...

‒ Пајакот гради со наврзалки. И ние така треба да ги градиме своите телескопи. Неговата префина геометриска мрежа ги отсликува ем зрнцата светлина фатена во миг, ем длабочината на самотничката ноќ.

Таа ги мрда рацете, како да прави некои сосема посебни, за мене нејасни, сенки на ѕидот. Можеби така се одржува будна...

‒ Во „Ѕвездена терезија“ Влада Урошевиќ има неколку интересни песни за астрономите. Лудаци во опсерваторија, на пример.

‒ Самјак, понекогаш имам чувство дека зборувам со некој што не постои.

‒ Сакаш да те уштипам? Можам и набрзинка да ти ја спремам омилената супа од букви, па уз храна да продолжиме со семантичките заебанции...

‒ Вашата драма, твоја и на Калипсо, е нестварна! И низ мене ја правиш жива! Тоа не е фер! Ме користиш ко објект, одново и одново!

‒ Не, не. Сите сме во истата рамка, синхрониска. Нема хиерархија, нема дијахронија, само некаква мрежа на односи, баш Матрица...

‒ Не, не! Ти цело време ми имплицираш дека вие сте живите, првичните, а јас сум вештачка и секундарна и надоврзувачка!

‒ „Ми ампутираш.“

‒ Молам?! Бладаш, Самјак, алкохолот ти го дроби јазикот на молекули, тебе ти треба супа од букви, стварно...

‒ Имав другар кој викаше „ампутира“ наместо „импутира“.

‒ Реков „имплицира“...

‒ Извини, веројатно сум пивнат...

‒ I'll be your mirror.

‒ Молам?!

‒ Песната, тапчо. Нико ја пее, сјајно звучи. После неа иде After Hours...

‒ Па Some kind of love...

‒ Па Femme Fatale. Имаш право, треба да привршуваме... Сакав само да кажам дека понекогаш пред тебе се осеќам ко паразит-птица која ја штрпка дебелата кожа на некој носорог што плива, па е сокриен во водата ко санта лед...

‒ Некогаш ми изгледа обратно, дека твојата приказна е нурната единаесет дванаестмини во непроѕирното, а јас сум клукајдрвецот што џивка врз твојата дебела кожа. Нели нејќеш симетрии и исфорсирани улоги?

Мнемозина, ми се чини, конечно решава да ја оконча ноќта. Ги подига во воздух обете дланки, ги вртка една крај друга, и прашално ме загледува. Нагаѓам:

‒ Во пет кај вртелешките?!

‒ Не. Птица што се бања. Не е тешко, не би требало да е тешко, особено ако си човек-птица.

Ја прегрнувам, благо ме турка и вели: ‒ И сакаш да кажеш, оваа кожа тебе ти е носорошка? ‒ и одеднаш е гола, ко за делче од секунда да ѝ паднало свиленото кимоно.

Фотографиите се од филмот North By Northwest (1959, Alfred Hitchcock)
Меѓу другите, во текстот се спомнати следниве филмски сцени:

Фарго ‒ Закопување на парите

Север северозапад ‒ Авионот за запрашување

Империјата го возвраќа ударот ‒ Слетување врз „црвот“

И една песна:
Влада Урошевиќ -
Астрономи

Слични содржини

Пандалф Вулкански
Пандалф Вулкански
Пандалф Вулкански
Пандалф Вулкански
Пандалф Вулкански
Пандалф Вулкански

ОкоБоли главаВицФото