Берза на глупости

15.02.2019 02:27
Берза на глупости

Читајќи ги неверојатните будалаштини што ги говорат членовите на таканаречените стручни комисии во Министерството за култура кои „решавале“ за проектите по Годишниот конкурс за финансирање на проекти од национален интерес за 2019 година, во телефон ми улетува Ранко Дакиќ и вели дека ова што се случува во Македонија апропо фамозниот конкурс е вистинска берза на глупости. И каде, ве молам, ќе најдете подобар наслов за целана онаа комично-трагична некултурна претстава што се случува кај нас деновиве? Затоа, уште еднаш: благодарност до Ранко за инспиративниот наслов!

Иако навистина не знам дали некој од власта, вклучувајќи го тука особено министерот за култура, ама и сите оние као загрижени културни функционери од владеечките партии, се свесни за резилот што го продуцираат, за глупостите што ги прават, за катастрофата што ја оставаат како белег на нивното „раководење“ со културата? На крај памет не ми е да се солидаризирам со оној шестокласнион актер од злосторничкото здружение, ама ако ним сме им оставиле простор да критикуваат, со право да мелат, па нека и со измислени или со извртени тези, тогаш – што навистина сме направиле? Е па сме го направиле она од насловот: од културата направивме берза на глупости, каде секој може да лицитира со сопствената будалаштина сметајќи ја за најважна, најбитна, најголема … И да ја вергла до сто-и-едно-и-назад небаре смислил ненадминлив философски трактат за смислата на културата во 21-от век!

И во таа насока, претседателине / членовине на комисиите при Министерството за култура кои ја забиберија целава манџа наречена културна програма 2019 година, без срам или барем трошка самокритика излегуваат пред јавноста со нивните небулози за некаков недостаток на документи, за непотпишани изјави за обезбеден простор дури и за ѕвезди од светски формат (учесници на Скопје џез фестивалот, па Лени Кравиц, Стинг и др. планирани од Авалон итн.). Сè ми се чини дека луѓево немаат појма кои се овие и зошто е важно тие да дојдат во Скопје / Македонија, што е (битен) дел од проблемот или дел од берзата на глупости, како сакате.

Истото го потврдуваат безмалу сите кои се појавиле на таа ургентно свикана ама за жал смешна прес конференција. Смешна заради фактот што точно покажува кој и како одлучувал по пријавите за проектите. И, се разбира, на крај памет не ми паѓа да барам некој незаконски да прифати пријава за (релативно) големи пари без соодветна документација, ама да барате потпишани преддоговори од светски ѕвезди, или договори за простор во македонски услови (кога не знаете кога, и дали воопшто ќе ги добиете парите од Министерството) говори за тотално неискуство, незнаење, целосна изгубеност на луѓето во комисиите на кои им била доверена сложена односно за нив пресложена и прекомлицирана работа! И оние на пуфлата беа дунстери, партиски апаратчици, неуки до зла бога, ама овие се, да простите, стварно егземплари на берзата на глупоста! Да се држите ко слеп за стап за тоа единствен критериум да ви биде документацијата, а притоа да занемарите два-триесет години нечија работа е неверојатна неодговорност. Уште пострашно, се стекнува впечаток дека еден дел од претседателите / членовите на комисиите не знаат за кого / за што воопшто станува збор, кој е кој, што е што. За нив најбитни биле хартиите, не проектите, не носителите на програмите, не учесниците!

Знам, некој ќе рече: а како поинаку? Како поинаку да се вреднуваат пријавите ако не според пропишаните стандарди? Е па и тоа прашање беше дел од реформскиот процес и делумно – ама само делумно! – беше средено со пријавите за 2018 година, а остана да се досреди за 2019 година. Ама господинот министер не беше заинтересиран за тоа, иако самиот побара поцврсти и подобри критериуми. Но не сакаше да ги прифати! Зашто, извинете, ама вака, половично, е полесно: ќе ги одбиеме сите што не ги знаеме, сите што не ги сакаме, сите кои што можат да одземат поголеми средства, така што повеќе ќе остане за нас.

И читајте го ова како сакате, ама тое е – тоа. И тие, оние анонимуси кои ги читаме низ Годишната програма, ќе ги исполнат до точка и запирка сите идиотски барања и ќе си ги инкасираат парите. А дали тоа навистина е она што го бара конкурсот, тоа е сосема друго прашање! И не е, зашто првото што (треба да) го бара овој конкурс е квалитет односно проекти од широко, национално (јавно) значење за културата. Но комисиите, имено, заради нивната очигледна нестручност, се бават со процедури и со документи, а не со – квалитет! Зошто? Зашто она другото, она што бара сериозни познавања, критичко вреднување, антиципација на квалитет, им е туѓо, нејасно, непознато. Ама процедурите, особено партиските, е тоа е веќе многу појасно и поисплатливо! И ако и ова не сака да го види премиерот, или Владата, тоа повторно останува само нивен проблем. Тоа, имено, никако не може да биде проблем на македонската култура, барем не на оној дел кој секогаш бил носечкиот дел на културните процеси кај нас. Па нека тоа се вика и Скопски џез фестивал како еден од милениците на пуфлата, Авалон продукција, или некој друг. Впрочем, согласно Националната стратегија, Министерството за култура има обврска да ја објави и листата на одбиени проекти, со образложение зошто се одбиени.

Така што оние случајни луѓе кои сега ни објаснуваат што они правеле, или не правеле, можат слободно да си одат дома и да седнат, овојпат сериозно, и да подготват образложенија за двете категории: прифатени и одбиени. И тоа да го објават на веб страницата на Министерството за култура. И дури тогаш, можеби, ако сакаме, ќе имаме некаков основ за сериозна расправа.

Инаку, оваа нивна берза на глупоста никому не му користи, најмалку на министерот. Само уште повеќе сведочи дека таму не се чисти работите, најблаго речено. Ако речам дека смрдат, некој може да се навреди, а тоа не ми е намерата. Но, нештава со годинашниов конкурс мора да се истераат докрај инаку, извинете, ама сето ова почнува да замирисува на некаква етничка забава каде се собирале наводни стручњаци кои никој никогаш ни ги видел нити ги чул и решавале за работи што апсолутно не ги знаат. А во таа насока, секоја чест на г-ѓата Хоџа, ама ако јас после 45 години работа, и не само јас, прв пат ѝ го слушам името во контекстот на современата македонска уметност, тогаш не можам ни да ги прифатам нејзините квалификации во однос на „праведниот“ избор во рамките на конкурсот за визуелни уметности! И тоа се однесува на поголемиот дел на комисиите кои „работеле“ на овој конкурс.

Ако тоа некому не му е јасно, тогаш ние всушност и немаме за што да разговараме. Зашто за културата, се разбира, може и мора да се разговара и во рамките на мултикултурализмот односно интеркултурализмот, како што впрочем и срочивме во Националната стратегија. Ама тоа никако не се однесува на квалитетот per se односно не може интеркултуралноста да го надвладува квалитетот на културниот производ. Тоа се различни категории, а ако некој не ги знае – нека си оди дома. Ние апсолутно немаме потреба од вакви бикултурни берзи на глупоста во дилетантска режија на партократски елементи. А и зошто би имале? Или, ако некој мисли дека грешам, би сакал да чујам спротивно мислење!

Слики: Miles Baker

Извор: teodosievskiumetnost.com

 

ОкоБоли главаВицФото