Гас маска во плакарот

Темелно го чистиме најголемиот, најдлабок плакар во нашата мртва куќа во Куманово. Како да излегуваат доцните шеесетти, седумдесеттите, раните осумдесетти... ќебе по ќебе, партал по партал. На нешто се смееме, на нешто нагло замолчуваме. Има нешта што не сум ни знаела дека постојат, а сепак ги препознавам. Карираното ќебе во песоклива боја со свилен, потскинат паспул за кое многу пати сум пишувала и недоброј други нешта за кои не сум пишувала, ама секогаш ми се надвиснуваат како сенка над десната рака, ми се стушуваат над мислата како невреме. Како можен дожд, алина... Како невидлив ракопис на сеќавањата.

Брат ми вади војнички шинел, летаат костени на сите страни. Мајка ми мразеше нафталин и пред да дознае за лаванда, ставаше костени дупнати со игла во алиштата. Чиј е?, прашувам. Мој!, гордо вели тој и го облекува. Не може да го закопча. Резервната војска на СФРЈ се здебелила. Се смееме додека тој маршира низ спалната соба на нашите родители. Имаше и капа!, вели и целиот се внесува во плакарот. Ја бара титовката облечен во шинел. Пука жештина, се потам од што го гледам.

Вади нешто големо, во најлон. Неотворено. Гас маска!, велам и не можам да поверувам какви сѐ тајни криеле нашите родители. Сакам да ја отворам, брат ми не ми дава. Ако ја отвориш, ќе ѝ го намалиш рокот на употреба, гледаш дека е вистинска, има некаква течност во неа!, вели и ми покажува на црното кутиче внатре помеѓу гумата и картонот на кој е распната маската. Сака да ја фрли, не му давам. Го пребришувам најлонот највнимателно што можам и ја враќам во плакарот. Посегнувам во ранецот со кој доаѓам од Скопје, да земам од лавандата во најразлични форми што специјално ја купував за плакарот. Ми снемува воздух. Нешто ме гуши, ме стегаат градите. Со полуздив вадам една вреќичка лаванда со виолетова панделка. Речиси ми се врти. Најбрзо што можам ја земам гас маската в раце и сѐ почнува да дише заедно со мене. Светот замирисува на лаванда.

Колаж: Matthieu Bourel