Времето што го живееме

Во текот на вечерта на осми август, трет ден на уличните протести во лондонското предградие Кројдон, клинците што протестираа запалиле некои згради, меѓу нив и продавницата за мебел наречена „Ривс“, која на тоа место била неколку генерации. Гледајќи ги сликите на тв екранот помислив дека ми е позната. Во доцните 1930-ти години, мајка ми имаше обичај еднаш неделно да оди да купува во Кројдон и јас често одев со неа. Така можев да помогнам со носењето на работите и ако бевме двајца можевме тоа да го претвориме во излет што значеше одење во кино, на првата попладневна проекција. Првин одевме на пазарот во Сари стрит, потоа во големата стоковна куќа што се наоѓаше во близина на оваа продавница за мебел и, конечно и победоносно во киното Одеон, кое практично беше веднаш покрај неа. Секојпат гледавме и подоцна го коментиравме најновиот филм од Холивуд. Благодарение на мојата мајка и на овие филмови, на десет или единаесет години почнав помалку да учам за раскажувањето. (Ах! Хауард Хокс, Капра, Дитерле, Арчи Мејо...)

На осми август клинците протестираа зашто немаа иднина, немаа зборови, немаа што да прават, ниту каде да одат. Еден од нив, уапсен заради ограбување продавници, имаше единаесет години. Гледајќи ги сликите од нередите во Кројдон сакав мојата реакција да ја споделам со мајка ми, одамна умрена, а таа не беше на располагање и знаев дека тоа е така зашто не можам да се сетам на името на стоковната куќа кадешто редовно одевме пред да поитаме во кино. Упорно го барав името и никако не можев да го пронајдам. Одеднаш ми се јави: Кенардс. Кенардс! И во тој момент мајка ми беше тука, заедно со мене ги гледа снимките од нередите во Кројдон. Пљачкосувањето е консумеризам свртен наопаку, со празни џебови.

Чудно е тоа како имињата, дури и некое толку далечно како Кенардс, може да биде толку интимно поврзано со нечие телесно присуство; таквите имиња функционираат како да се шифри.

Езерото опкружено со планини е многу длабоко и долго околу 70 км. Реката Рона тече низ него. Кога има невреме, брановите изгледаат како оние на море. Меѓу рибите кои овде се парат е и езерската златовчица – многу ценета меѓу гурманите. Златовчица му припаѓа на семејството пастрмки. Кога е мала речиси е проѕирна, како синкасто свилено марамче; кога ќе порасне може да достигне и до 15 кг. Кога им се приближува сезоната на мрестење, страните на стомакот и градната перка на возрасните мажјаци им стануваат портокалово – црвени.

На јужната страна на езерото, на брдото се наоѓа градот, а помеѓу брдото и крајбрежјето на езерото е поросторот за малото пристаниште, шеталиштето со кафеани, базенот за пливање, тесната плажа со чакал, игралиштата, тревниците и палмите и во текот на жешките летни денови во август сето ова заедно сочинува нешто како минијатурно и скромно приморско одморалиште.

Оние што се собираат тука, се на одмор. Ги оставиле своите секојдневни животи некаде зад себе. Можеби само неколку километри од таму, можеби повеќе стотици. Се испразниле. Етимолошкиот корен на зборот „vacation" е латинското vacare, да се биде празен, да се биде слободен.

Ако одите од овде, мора внимателно да го барате патот – просторот е многу тесен и мал – главно помеѓу нивните лежечки слободи. Многу жени и мажи на одмор имаат помеѓу тиесет и педесет години. Боси, голоноги, лежат на пешкирите на сонце или во сенката на дрвјата, некои пливаат со децата, други пладнуваат на лежалките. Нема големи проекти, зашто местото е премало а нивното време овде е прекратко. (Точно така часовите стануваат подолги.) Нема рокови. Малку зборови. Го напуштиле светот и неговите зборови кои обично ги повторуваат, но не веруваат во нив. Да се биде празен, слободен. Да не се прави ништо.

Но не сосема. Стигнуваат малите благослови и тие ги собираат. Во поголем дел овие благослови се спомени, но ни тоа не е точно затоа што, истовремено, станува збор за ветувања. Луѓето собираат спомени на радост на овие ветувања кои не можат да ги применат во иднината што радо ја напуштиле, но коишто некако важат во оваа кратка, празна сегашност.

А овие ветувања се без зборови и телесни. Некои можат да се видат, некои да се допрат, некои можат да се слушнат, некои да се вкусат. Некои не се ништо повеќе од порака во отчукувањата на нечиј пулс.

Вкус на чоколада. Ширината на нејзините колкови. Заплискување на водата. Должината на натопената коса на ќерката. Како се смееше тој рано утринава. Галеби над чамецот. Ситни брчки во аглите на нејзините очи. Тетоважата околу која се направи цел џумбуш. Кучето со исплазен јазик од горештината. Ветувањата во ваквите работи функционираат како шифри: шифри за некои претходни очекувања во животот. И овие луѓе на одмор крај езерото ги собираат тие шифри, ги допираат, ги шепотат и без зборови во сеќавањето им се појавува тоа очекување, кое скришно повторно го живеат.

Многу малку или ништо во животите кои досега ги живееле клинците во Кројдон потврдило или охрабрило некое такво очекување.

И така живеат тие, изолирани но заедно во очајно насилната сегашност.

Фотографии: Martin Parr

Извор: klubputnika.org