Што уште останува да се санкционира во Русија?

14.03.2022 11:40
Што уште останува да се санкционира во Русија?

 

Американските и европските санкции наметнати против Кремљ досега надминаа многу очекувања – вклучувајќи ги веројатно и оние на рускиот претседател Владимир Путин. Нивното влијание беше да го срамнат рускиот финансиски систем, да ја срушат рубљата, да поттикнат неуспех на владата да ги врати своите национални долгови и веројатно да ја доведат руската економија во депресија. „Тврдината Русија“ повеќе ја нема.

Влијанието врз индустриското производство и критичниот увоз1, поради ограничувањата на извозот на полупроводници, може да биде големо. Реакцијата на Кремљ ја влоши долгорочната изолација (а со тоа и стагнацијата) на Русија со наметнување на контрола на капиталот врз корпорациите и поединците, барајќи руските компании да предадат голем дел од своите девизи на централните власти и плаќање на доверителите во рубљи (најверојатно ќе доведе до неисполнување на обврските).

Неодамна, Соединетите Држави и Обединетото Кралство објавија дека ќе го забранат увозот на руска нафта – првиот голем чекор против движечката сила на Кремљ – додека Европската унија размислува да го ограничи купувањето на руски природен гас. За помалку од две недели, војната на Путин ја врати Русија на советско ниво на економска изолација во длабоко поинтегриран свет. Ова ќе значи катастрофа за рускиот народ.

И покрај тоа што администрацијата на Бајден добро ги подготви своите санкции, таа брзо го потроши својот првичен сет на опции до 25 февруари – а еден ден подоцна, ескалира побрзо отколку што некој очекуваше со замрзнување на речиси две третини од девизните резерви на Русија пред војната (околу 630 милијарди долари). Останатите резерви (готовина, злато, обврзници на Кина) не се доволни за да се пополнат огромните дупки кои веќе се создадени од западните санкции.

Сепак, силите на Путин продолжуваат со воените акции, вклучително и гаѓање цивили и невоена инфраструктура, додека гневот се интензивира во САД, Европа и пошироко. Ова е причината зошто Западот треба да продолжи да развива ескалаторни опции за санкции за да биде во чекор со зголеменото насилство на Путин. Сè уште има простор за повеќе таргетирања пред овие санкции да достигнат ниво споредливо со оние против Иран или Северна Кореја.

Значи, што остана на менито со опции за ескалација? Ние нудиме неколку во приближно растечки редослед на големина (иако освен потенцијалните европски ограничувања на руската енергија, нивното влијание веројатно нема да биде драматично како оние чекори што веќе се преземени). Администрацијата може побрзо да избере опција со поголемо влијание како одговор на особено еклатантен руски напад врз цивили, како што е пријавеното бомбардирање на породилиште во Мариупол во средата:

1. Да се таргетираат олигарсите, најблиските, готовината и имотот на Путин. Западот досега привремено влезе во санкциите на блиските/олигарсите, таргетирајќи само неколку тајкуни, можеби поради некаква надеж дека конечно ќе ги раздели милијардерите од орбитата на Путин. Идејата дека класата на олигарсите во Русија ќе се засили и сама ќе присили подобро однесување надвор од Кремљ, никогаш не е веројатна, туку е сè посомнителна. Сепак, овие милијардери, особено најблиските до Путин и Кремљ, претставуваат атрактивни цели за санкции поради нивната улога во руската економија и во чудната клептократија на Путин. Можеби е донекаде симболично – кога е наредено против пустошот во Украина – да се види јахта од шестотини милиони долари запленета од царинските агенти, но симболите можат да помогнат да посеат несигурност и паника на руските пазари и дополнително да се намали довербата во руската економија. Овие санкции ќе им покажат на пријателите и подредените на Путин дека Путин им штети на нивните интереси и на нивните семејства.

2. Да се прошират санкциите за компаниите. И покрај тоа што силно ги погоди руските финансиски и одбранбени сектори од 2014 година, Западот сè уште може да таргетира многу други фирми кои се или блиску до Кремљ или на друг начин ранливи без да носат неуправлив ризик од прелевање. Државната Газпромбанк и Руската земјоделска банка, како и приватната АлфаБанка, веќе се предмет на финансиски ограничувања, но би можеле да бидат следните за санкции со целосно блокирање, што практично би ги изолирале од меѓународниот финансиски систем. Истото важи и за транспортните компании Совкомфлот и Руските железници и за дијамантската компанија Алроса. Во меѓувреме, големиот руски осигурител Согаз е санкциониран од Европската Унија, но не и од Соединетите Држави. Можеби ќе бидат потребни делумни продавања на деловни единици во кои матичните компании продаваат малцински интерес на подружници на надворешни инвеститори – со цел да се справат со прелеваните ефекти, но постои широк дел од руската приватна и државно контролирана економија што останува атрактивна цел на санкционирање.

3. Да се санкционираат руските берзи. Ако Западот се стреми дополнително да ги поткопа домашните пазари на капитал – откако веќе во голема мера го прекина пристапот на Русија до надворешните пазари – санкциите насочени кон главните пазари, како што е Московската берза, може да обезбедат пат до дополнителен пазарен хаос. Ова, исто така, ќе ја реши можноста некои западни или кинески фирми да купат руски средства по најниски цени и да ги држат со години. Иако таквите купувања можеби всушност не обезбедуваат многу капитал за руските компании (или на друг начин драматично го менуваат форматот), тие би испратиле непристоен сигнал за корпоративно профитерство во исто време кога многу западни претпријатија се повлекуваат од Русија.

4. Да се блокира руската влада. Ова би значело санкционирање на сите руски државни компании. Иако многу од нив се веќе санкционирани, целосното блокирање дополнително ќе ги изолира Путин и неговите извори на моќ од глобалната економија и ефективно ќе ја стави руската влада на исто ниво со оние на Куба, Иран, Северна Кореја и Сирија. Оваа акција најверојатно ќе бара постепени намалувања или други дивестирања за да не ги нарушат енергетските пазари – бидејќи нафтените гиганти Роснефт и Гаспром се во државна сопственост – но сепак може да биде ефективно дури и со такви услови.

5. Да се забранат нови инвестиции во Русија. Додека Белата куќа во вторникот забрани нови инвестиции во руски енергетски проекти, логичната ескалаторна опција би можела да биде таа забрана да се прошири на целата руска економија. Економијата е релативно концентрирана во помал број клучни компании во главните сектори што носат приходи, и ако тие цели се исцрпат, нова забрана за инвестиции може да обезбеди гледна точка на пол пат за западните креатори на политики кои бараат широко влијание од ефектот на заладување што забраната би го имала врз кои било американски бизниси кои работат во Русија, додека застануваат без целосно финансиско ембарго. Со намалувањето на купувањето енергија од страна на Западот и забраната за извоз на руски стоки кои веќе влијаат на клучните области на западната трговија со Русија, можеби нема да има многу прелевање кон Запад од новите инвестициски ограничувања.

6. Да се воведе целосно финансиско ембарго. Ова лежи на екстремниот крај на спектарот на санкции и ќе ги забрани сите трансакции, извоз и увоз со Русија. Ова би бил последниот значаен чекор за Западот да ја отстрани Русија од глобалната економија и да ја стави земјата под она што е општо познато како „санкции во стилот на Иран“, што би го сопрел речиси целиот бизнис. Пред неколку недели, ова ќе беше речиси незамисливо – но со оглед на речиси избезумената ескалација на санкциите, се чини дека Западот можеби се приближува кон ова побрзо отколку што некој можеше да предвиди доколку Путин продолжи со своите ултранасилни екстратериторијални амбиции.

7. Да се погодат избегнувачите на санкции. Спроведувањето на сите овие мерки е од клучно значење за одржување на режимот на санкции. Соединетите Американски Држави, Обединетото Кралство и Европската унија мора да претпостават дека Русите ќе се обидат да ја избегнат казната, вклучително и со создавање на шел-компании за да ја прикријат санкционираната сопственост. Ова ќе биде тековен предизвик, дури и со воведените втори по ред санкции за сите санкционирани Руси благодарение на Законот за спротивставување на противниците на Америка преку санкции од 2017 година, а администрацијата на Бајден ќе треба да одржува интензивни и во реално време консултации со сојузниците и другите за усогласеноста и заедничките пристапи-евентуално со формирање на постојана консултативна група за санкции. Американскиот Сенат, исто така, треба да го потврди владиниот кандидат за координатор на санкциите од Стејт департментот, Џејмс О'Брајан, кој необјасниво сè уште е во процес на потврдување и покрај итноста на прашањето. О'Брајан е ветеран во политиката, вешто и почитувано лице од Вашингтон која знае како да ги реализира работите во надворешно-политичкиот свет, а притоа да биде непознато за пошироката јавност.

Ако Путин одлучи сериозно да размисли за дипломатски излез од неговата војна, што сè уште не го направил, олеснувањето на санкциите треба да биде морковот. Државниот вице-секретар Викторија Нуланд неодамна ги истакна условите за отстранување на санкциите: повлекување на Русија од Украина и помош во напорите за обнова. Прашањето за отстранување или суспендирање на санкциите би било сложено – особено затоа што на ветувањата на Путин дека ќе се придржува до каков било договор со Украина едноставно не може да им се верува.

Путин изрази жалење поради распадот на Советскиот Сојуз. Но, тој може да открие дека Русите – долго навикнати на плодовите на глобализацијата – нема да сакаат да го вратат.

Брајан О'Тул е нерезидентен постар соработник во Геоекономскиот центар на Атлантскиот совет. Тој е поранешен висок советник на директорот на Канцеларијата за контрола на странски средства (OFAC) во Министерството за финансии на САД.

Даниел Фрид е угледен член на семејството Вајзер во Атлантскиот совет. Тој беше координатор на политиката на санкции за време на администрацијата на Обама, помошник државен секретар за Европа и Евроазија за време на администрацијата на Буш и висок директор во Националниот совет за безбедност за администрациите на Клинтон и Буш. Тој исто така служеше како амбасадор во Полска за време на администрацијата на Клинтон.

Превод: Томислав Захов

Слики: Cummings

Извор: Atlantic Council