Гравитации

18.08.2022 01:23
Гравитации

Фрагменти од романот „Гравитации“ од Сенка Мариќ. Мариќ е гостинка на скопскиот книжевен фестивал „Друга приказна“. Разговорот со неа ќе го води Калина Малеска, на 27 август, во 18:00 часот во МКЦ-Скопје. 



***
Станувањето од кревет станува потешко. Коските болат, крцкаат како смрзнати. Џулса е предолго во студената вода, телото ѝ е залепено за ледот. Лицето ѝ е скаменето, очите – празни школки, во нив се завлекла тиња, косата ѝ се лелее. Не успева да ја пронајде дупката низ која пропаднала. Со моите дланки удира, вреска со мојот глас. Кога би погледнал, кога би погледнал. Лизгалките сега се на твоите нозе. Пируета во место. Вртоглаво. Отскок. Петкратен аксел. Вешто се дочекуваш на нозе. Се распнува трапез. Салто мортале. Не ни гледаш дека сум тргнала. Не ги испружуваш рацете. Телото во конечен пад.

Стани, Мико, стани, некаде од далечината говори Хиба.

Станувам.

Во дневната ме дочекува Билја со кафе на масата.

Вели: Ајде, сркни набрзина, да ја превртиме. Време е да видиме каде оди ова.

Петок е, во петок најдобро се гледа. Воопшто не се променила. На мои години е. Можеби дури и помлада од мене. Очите ѝ се позелени од што паметам. Ме потсетува дека филџанот треба да го држам со десната рака. Го испивам во три голтки. Ја ставам лажичката во талогот. Промешувам. Го провртувам филџанот во раката. Го превртувам на тацната.

Чекаме.

Времето се забрзува. Талогот бавно се суши. Веќе започнува да паѓа ноќ. Почнувам да се плашам дека нема да може ништо да види. Ми вели да не се грижам. Очите ѝ се две зелени светилки. Конечно го отвора филџанот. Задоволна е. Клима со главата.

Повторува: Фино, фино. Отсекогаш сум знаела дека ќе бидеш среќна.

Во средината на собата стоиме ти и јас. Чудни облици излегуваат од филџанот. Лебдат околу нас. Се претвораат во куќа. Од оџакот чади, внатре сигурно е топло. Јаболково дрво. Овошките се тркалезни и сочни. Паѓаат. Се тркалаат по подот. Комета. Кружи околу нас. По ѕидовите остава светликава трага. Голем змеј. Змејот е ерупција на страст. Опа, опа, вели Билја. Вената на твојот врат. Срца што чукаат бучно, изедначено. Чудесна симфонија. Нотите се од сребрен лим. Блескаат во воздухот.

Очите ѝ стануват млечни. Јасно се гледа. Косата ѝ расте. Бледее, посребрува. Побелува. Се вплетува во плетенка. Се завива околу главата на Билја. Писка. Се чини дека таа ништо од тоа не забележува. Концентрирана е на филџанот.

Убаво, убаво, многу убаво. Еве, гледаш и сама.

Гледам, гледам.

Се затворам во бањата. Плачам.

 

***

 На дервишот едвај се сеќавам. Билја добро ја запомнив. Имаше долги нокти со дополу излупен розе лак. Крупни, зелени очи. Костенлива коса собрана во неуредна пунџа. Не сака да ми гледа во филџанот, дете сум.

Зошто ми дозволивте да пијам кафе?

Зашто веќе имаш опашка па не се плашиме дека ќе ти израсне.

Ме штипнува за газот. Се смее. Билја е убава кога се смее. Има криви заби. Ми се допаѓаат. Изгледаат како да играат во нејзината уста. Облечена е во црвен фустан без ракави. Мускулите ѝ ѕиркаат како престасани векни леб. Чекам да го доврши кафето. Уживам да ѝ ѕиркам на Билја преку рамото, да гледам во филцанот. Набројувам се’ што гледам. Морски сирени, зебри, облаци, лилјаци, вили, срца, кокошки, очи, дрвја, папагали. Џулса е нетрпелива. Го испива кафето во три голтки. Треба да се пие во три или во седум за гатањето да биде добро. Џулса го испива во три. Додава талог во филџанот, го провртува во дланката, го превртува на тацната. Чекаат. Билја во филџанот гледа се’ поинаку од она што јас го гледам. Повторува дека ќе биде добро. Потоа Џулса плаче во бањата.

Ноември е. Ноќе одам во станот на Џулса. Струјата одамна е исклучена. Не постои начин да расветлам. Испипав се’. Ги пикнав прстите во секој агол. Поминав преку секоја површина. Ги завлеков во тенџериња, филџани, кутии сол и шеќер, ориз, брашно, во облеката на Џулса, чевлите, пешкирите, во превитканиот раб на завесата. Фотографијата не ја најдов.

Лежам во нејзиниот кревет. Го носам синиот фустан, со скинати ракави, извалкан со закоравена кал. Однадвор се слуша врева. Личи на рафална стрелба, снажни удари. Помислувам дека тоа сигурно е огномет. Распрскување бои како оптичка манифестација на среќа. Знак дека ќе биде добро. Излегувам на балконот. Наместо расцветана светлост на небото, гледам жени на прозорците. Имаат долги, широки фустани, стегнати на половините. Кринолини во различни бои. Растворени чадори. Лесно се издигнуваат на прозорските рамки. Без двоумење продолжуваат чекор напред. Додека паѓаат, кринолините не го менуваат обликот, остануваат вкочанети. Разнобојни, непотребни падобрани. Фустаните отсјајуваат. Жените изгледаат како ѕвезди вовлечени во земјината гравитација. Факели во мракот. Запалено чкорче што ноќе го фрлаш од балконот откако ќе ја запалиш цигарата. Распуштените коси им се виорат. Сцената е забавена додека телата не удрат од асфалтот. Се распрснуваат по улицата. Црвениот фустан на Билја на твојот сив кауч. Така изгледа тоа. Никој не пее.

 

***

Ме вознемирува статичноста на предметите. Непомерливоста на нештата. Каблите кои ѕиркаат од зад витрината со телевизорот. Сликата на ѕидот во дневната соба благо накривена вдесно. Тенката линија напукнато стакло на ламбата во аголот. Правта на книгите. Потемнетиот, изгребан силикон во туш кабината. Свенатите темјанушки на прозорецот. Посивените завеси. Излижаната фотелја. Средената кујна. Исчистениот шпорет. Измиените садови покриени со крпа. Тенџерето за варење вода во кое е наталожен каменец. Прострената долна облека. Блуза со блуза. Чорап со чорап. Гаќи со гаќи. Затегнатата постелнина на мојот и нејзиниот кревет. Чантата оставена на комодата лево од влезната врата. До неа клучеви и вазна со исушено цвеќе.

Деветка мечеви.

Мечевите се црвени. Од нив капе крв.

Повторно мешам. Влечам уште една. Ја ставам на деветката мечеви.

Копнеж.

Гола жена јавнала седмоглав лав. Во рацете држи чинија исполнета со оган и вода. Од неа се напојуваат дебели змии. Дебелите змии мора да се отровници. Жената има зафрлена глава. Косата ѝ виори.

Ти не пиша.

Полуда сум од Џулса. Тоа е единствената вистина.

Некогаш станува среде ноќ. Трча преку полено. Довикува додека не ѝ пукне гласот. Трчам по неа. Ја фаќам, паѓа на колена. Се гребе по лицето, со дланките удира по градите. Ја земам за раце, се противи, никогаш не била појака . По земја ја влечам назад, дома. Ја положувам на кревет от. Ноќницата ѝ е растргната, валкана. Колената изгребани. Засирена крв на лицето. Ја соблекувам, земам мокра крпа, ѝ ги пребришувам раните. Ѝ облекувам чиста ноќница. Велам: Спиј сега. Ме моли да го вклучам радиото. Доцна е сега, сега е време за спиење. Цимоли, на крајот заспива.

Легнувам уморна, неспособна да се бранам, ти се вовлекувам меѓу рацете. Спиеш на десната страна, одлучив. Главата ми е на твојата десна мишка. Грбот ми е притиснат кон твојот стомак. Колената ни се свиени. Со левата рака си ми ја трнал косата, растурена е врз перницата. Си ја провлекол раката помеѓу моите раце, си ми ја потпикнал дланката под вратот. Држиш цврсто.

Сенка Мариќ (1972, Мостар) е босанска писателка, коосновачка и главна и одговорна уредница во книжевното списание „Стране“. Објавила три поетски книги: „Одовде до нигде“ (1997), „Тоа се само зборови“ (2005) и „До наредната смрт“ (2016). Нејзиниот дебитантски роман „Кинцуги тело“, објавен во 2018, е заснован на личното искуство на авторката со ракот на дојка, и во него нараторката го преиспитува своето детство соочувајќи се со болеста. Во 2019 за оваа книга ја добила наградата „Меша Селимовиќ“, а потоа станала и првиот босанско-херцеговински добитник на наградата „ПЕН преводи“ во 2021. Мариќ е двоен добитник на наградата „Зија Диздаревич“ за кратка проза, во 2000 и 2013.

Превод: Фросина Kрушкаровска

Слики: Rosemary Haynes

ОкоБоли главаВицФото