ЛГБТ-ослободувањето и неговата мисловна револуција

  „Бунтот во Стоунвол“, на 28 јуни 1969 во Њујорк, се смета за почеток на движењата за правата на ЛГБТ-заедниците ширум светот. Политичката страст на Стоунвол ги покренало ЛГБТ-луѓето на многу подлабоко, потешко патување. Започнале да го преобмислуваат самото значење на политичката моќ, идеологијата и улогата на владата. Наместо да се свртат кон државата за признавање, тие често се оддалечувале од неа. Започнале да се трансформираат, интелектуално и политички, на начини што го револуционализирале начинот на кој ја разбирале опресијата и значењето на владината и економска моќ. За време на 1970-тите ЛГБТ-луѓето теоретизирале за користите од социјализмот во книги и памфлети и го критикувале капитализмот во растечката култура на весници и издаваштво. Правејќи го тоа, започнале да го редефинираат својот идентитет и да ја пишуваат одново својата историја.

Весникот The Body Politic базиран во Торонто се појавил во 1970-тите како водечки меѓународен канал за геј-луѓето да го истражуваат значењето на ослободувањето. Со читателство низ Северна Америка и Европа бил воден од социјалистички идеи и по примерите на движењата за црнечките граѓански права и за ослободувањето на жените во САД. Тоа била влијателна и динамична публикација и исто така репрезентативна за геј движењето за ослободување.

The Body Politic бил особено заинтересиран за тоа како опресијата на ЛГБТ-луѓето погенерално се поврзува со општеството и неговите конститутивни политички сили. Продолжило да ја поддржува борбата за ставање крај на дискриминацијата. Но, исто така имало и аспект на лоцирање на причината за опресијата не само во дискриминаторските закони, туку и во моќта што владата ја поседувала за да ги создаде тие закони. На пример, прилогот Strategy for Gay Liberation (1972) објаснува дека „целта на геј ослободувањето е да се искорени изворот на нашата опресија“; поентата не била „да се стават фластери на бескрајниот тек на губитоци“.

Во 1970-тите имало подем на бројни социјалистички групи кои ги едуцирале ЛГБТ-луѓето. Активистите нуделе курсеви, работилници и листи за читање на теми врзани за политика, идеологија и општество. Во Сан Франциско во 1971, весникот Gay Sunshine реобјавил есеј од списанието Everywoman со цел да ги едуцира читателите за тоа како за да успее геј ослободувањето му е потребна поддршката од работничката класа. „Иако е важно да постои активно студентско политичко движење, или антивоена група, или геј движење“, објаснува прилогот, „овие групи, сами по себе, не можат да ја променат основата на општеството бидејќи изолирани од базата на моќта во општеството тие се импотентни“.

Според прилогот, на овие групи им била потребна „моќта на работничката класа“, тврдејќи дека борбата против хомофобијата ќе била неуспешна ако ЛГБТ-луѓето не сфатат како оперира моќта. Во октомври 1975 Марксистичкиот институт во Торонто понудил курс кој имал за цел да се развие од „засновање на принципите на марксистичка анализа, преку истражување на достапни емпириски податоци, до обид за дефинирање на материјалните корени на геј опресијата во класното општество“. ЛГБТ-активистите барале структурно разбирање на опресијата, клучни увиди за тоа како функционира општеството, не само реформи на постоечки закони. 

Инспирирано од бунтот во Стоунвол се формирале ЛГБТ-групи низ Европа и го потенцирале социјализмот како клуч за геј ослободувањето. ЛГБТ борбата за еднакви права е само еден процвет во интелектуалната револуција покрената од ангажманот на ЛГБТ движењето со социјализмот. Во 1975 во Лос Анџелес била формирана групата Lavender and Red Union во име на социјализмот и геј ослободувањето. Тие изјавувале: „Геј ослободувањето е невозможно без социјалистичката револуција; социјалистичката рецолуција е невозможна без геј ослободувањето“.

И не биле исклучок. Во Њујорк во 1971, Third World Gay Revolution го издале манифестот What We Want, What We Believe кој барал „аболиција на институцијата на буржоаското нуклеарно семејство“ и „ново општество – револуционерно социјалистичко оштество“. Во меѓувреме во Лондон, група лезбејки оформиле социјалистичка феминистичка асоцијација под име The Lesbian Left и објавиле колекција од нивните трудови во 1977. ЛГБТ-групи инспирирани од бунтот во Стоунвол се формирале во Велика Британија, Франција, Германија, Италија и Холандија, и го нагласувале социјализмот како клуч за геј ослободувањето.

Овие групи ја доловиле и ја рафинирале растечката решеност помеѓу ЛГБТ-луѓето да научат како моќта оперира и да ги истражат начините за ослободување на луѓето од опресија. Геј весниците, од Gay Sunshine до национално дистрибуираниот Gay Clone (објавуван еднаш годишно на Први Мај за одбележување на меѓународниот ден на работниците), го поставиле социјализмот како централен предмет на нивното покривање, во прилози и книжевни осврти. Во Велика Британија од 1975 до 1980 од група геј мажи бил формиран социјалистичкиот весник The Gay Left кој известувал за геј луѓето кои живееле под комунизмот во Куба и Русија и објавувале прилози кои се запрашувале „Зошто марксизам?“ и „Дали е марксизмот анти-геј?“

Ваквото промислување на основни прашања околу општеството формирало значаен дел од геј ослободувањето, што дури и во релативно софистицирани книги за историјата е портретирано како луѓе на собири или паради. Но, низ Северна Америка и Европа во 1970-тите, многу ЛГБТ-луѓе се посветиле на сериозен ангажман преку софистицирани, дури езотерични книги врзани со темата идеологија. Овој феномен лежел зад уличниот активизам, и бил длабоко интелектуална, често философска активност. На пример, The Body Politic вклучувало вџашувачки број на осврти на политиката и поетиката на социјализмот. Изданието од 1 април 1977 вклучувало осврт кон антологијата Gay Liberation and Socialism: Documents from the Discussions on Gay Liberation Inside the Socialist Workers Party (1970-1973). Оваа книга претставувала колекција на неуредени примарни документи, од оној тип во кој историчарите се задлабочуваат со цел промислување и интерпретирање на минатото.

Таквите антологии речиси никогаш не се коментирани надвор од најспецијализираните научни весници. Авторот кој го напишал освртот во The Body Politic критички го коментирал делото и социјалистичкото движење, забележувајќи дека социјалистите не биле во состојба да потврдат дека „геј е добро“ и покрај тоа што социјализмот прифаќал геј активисти внатре во движењето како пешадија. Авторот тврдел дека марксизот треба да ја прифати хомосексуалноста. Самата публикација на освртот и неговата содржина рефлектираат често полемична и заборавена издавачка култура и ангажман со сериозни идеи кои ја поттикнувале урбаната геј заедница при врвот на движењето за геј ослободувањето.

Културата на читање и дискусија, менифестирана во весници и списанија но и на часови и во политички асоцијации, за многу ЛГБТ-луѓе донело ново, софистицирано разбирање на нивната опресија. Потеклото на семејството, приватната сопственост и државата од Фридрих Енгелс служело како еден вид ѕвезда-водилка. Ги научило ЛГБТ-луѓето дека поимот семејство не е природен феномен кој постои надвор од времето и просторот, туку е нешто што се развило во конкретен историски миг од специфични причини. Енгелс тврдел дека древните општества биле матријархални, и секој пол имал еднаква моќ базирана на своите одговорности во домот. Со текот на времето, како што мажите ги напуштале земјоделски базираните економии за да работат во мелници и фабрики жените биле присилени да се грижат за домашните обврски и нивниот труд изгубил монетарна вредност.

Според Енгелс ова бил првиот знак на опресија и почетокот на класната поделба. Додека мажите добиле повеќе моќ како т.н. издржувачи на семејството, сакале да го задржат своето богатство преку наследство, што довело до поголеми класни поделби во рамки на општеството. Откривањето на потеклото на модерното семејство се покажало и како важен увид за современото движење на жените. Објаснило голем дел од опресијата врз жените која од буржоаското општество била претставена како природна и неменлива. Историјата на модерното семејство како структура им помогнало на ЛГБТ-луѓето да препознаат како економските промени ја поткрепиле нивната опресија. Исто така ги охрабрило да ги испрашуваат формите на општествена организација кои на повеќето им изгледале природни и неменливи.

Во 1970-тите група геј мажи започнале да се среќаваат на вечери во Њујорк секоја сабота. Многу од нив биле писатели, научници и активисти и за време на овие вечери ги читале Енгелс и Маркс и ги дискутирале импликациите за геј ослободувањето. Џонатан Нед Кац бил еден од членовите на групата. Групата станала позната како Gay Socialist Action Project (GSAP). Маркс и останатите социјалистички мислители ги поттикнале Кац и останатите да истражуваат разни прашања. Општествените обичаи и правила кои изгледале неповрзани со дискриминацијата биле ставени под лупа. Исто како што Енгелс покажал како семејството се појавило во даден момент во времето како резултат на специфичен сет економски аспекти, Кац и останатите започнале да согледуваат дека хомофобијата резултирала од специфични фактори во различни периоди. Не била природна, не била универзална. Тие научиле да ги гледаат структурите кои произведуваат моќ наместо една по една да ги побиваат изјавите на свештениците и докторите. Откриле дека хомофобијата помалку била поврзана со она што свештеникот го чита на говорница а повеќе со неговата моќ да ги изнесе тие тврдења; помалку поврзана со фактот што докторите ги етикетираат геј луѓето како „дегенерици“ во медицинските читанки а повеќе со авторитетот со кој медицинските лица изнесуваат дадена теорија како верифицирана вистина. Разбирањето како опресијата се остварува донело понесно чувство дека може и да биде отстранета.

Кац согледал дека ЛГБТ-луѓето имале аисторична слика за себе. За да го промени тоа, тој решил да пишува за минатото. Ветувањето за геј ослободувањето, за Кац и Д’Eмилио довело не само до активизам против хомофобични закони и дискриминаторски практики, туку и до интелектуална револуција кој ги поттикнала да пишуваат за ЛГБТ-историјата. Ова не било историја само во смисла на водење евиденција, туку фантастично амбициозен проект, историјата на ЛГБТ-луѓето што требало да покаже како моќта оперира во општсеството.

Врз основа на неговото исцрпно истражување, Кац отпрвин ги оформил изворите во форма на драма, Coming Out! (1972), а не во книга. Тој сметал дека со ова би допрел до поширока публика, и очајно сакал да им овозможи на што повеќе ЛГБТ-луѓе чувство за сопствената историја. Драмата се состоела од серија монолози кои го раскажувале геј животот во САД од колонијалите времиња до сегашноста. Драмата ја зела секоја патологија атрибуирана на геј луѓето и ја поставила во историски контекст. Поради големиот успех на драмата Кац добил договор за книга. Gay American History (1978), сега класична антологија, била првата документирата колекција која го илустрирала комплексното и променливо значење на хомосексуалноста во САД. Како и драмата, книгата била успех. Кац станал водечки мислител и писател на движењето. Сепак, во моментов, барем во САД, Кац останува многу потценета фигура. Широкиот и амбициозен проект кој произлегол од неговиот ангажман со социјализмот останува помаргинален од Кац.

Како Кац, и Џон Д’Емилио бил член на GSAP. Следејќи го неговото истражување и водството на социјалистичката теорија, Д’Емилио го објавил Capitalism and Gay Identity (1983), еден од најбрилијантните есеи за историјата на капитализмот во 20-от век. Д’Емилио маестрално открива како подемот на урбанизацијата и наемната работа, во комбинација со опаѓачката улога на семејството како главен извор на економска моќ, создало услови хомосексуалноста да се развива во доцниот 19 и раниот 20 век. Според Д’Емилио, капитализмот овозможил на ЛГБТ-луѓето да се преселат во градовите и да бидат независни од семејствата како извор на приходи. Штом капитализмот ја создал можноста луѓето да живеат автономно, ненамерно им овозможил на ЛБГТ-луѓето да ѝ дадат предност на хомосексуалната желба како водечка сила во нивните животи.

Историите на Д’Емилио и Кац рефлектираат само дел од начините на кои социјалистичите идеи го информираат геј-ослободувањето. Овие идеи исто така им помогнале на ЛГБТ-луѓето да ги концептуализираат своите состојби и да го дефинираат својот идентитет. Им понудиле софистицирани знаења да истражат како моќта функционира и, дури поважно, како различните историски сили го оформиле истакнувањето на хомосексуалноста како идентитет.

Зад и пред уличните протести и паради на геј ослободувањето лежела оваа интелектуална револуција. Тоа бил длабок и посветен ангажман на идеи и идеологии кои им помогнале на ЛГБТ-луѓето да го унапредат ослободувањето. Во многу случаи, оваа револуција довела до тоа ЛГБТ-луѓето да се повлечат од политички конфронтации со владини авторитети и од разговорите за права. Наместо тоа, вложиле огромна енергија да развијат заедници и сопствена култура. Напорот да се пишува за ЛГБТ-историјата бил еден моќен влог на нивниот политички капитал, таленти, ресурси и интелект. Целта не била исклучиво да се смени како оние со моќ или поширокото општество ги дефинирале, туку да ѝ се понуди на ЛГБТ-заедницата чувство за сопственото значително културно наследство.

Извор: www.aeon.co