Зошто светулките „згаснуваат”?

Малите, сакани биолуминисцентни инсекти се во неволја. Нивната популација се намалува низ целиот свет, бидејќи се зголемува бројот на работите што им се закануваат. National Geographic пишува дека во САД дури 18 видови се соочуваат со исчезнување, а експертите велат дека и глобалните видови се загрозени.

„Дали сакате да живеете во свет во кој тоа искуство ќе биде изгубено за идните генерации?” - прашува Сара Луис, претседателка на групата специјалисти за светулки на Меѓународната унија за зачувување на природата. Можеби нема да морате. Еве што можете да направите за да се осигурате дека светилките ќе продолжат да ги осветлуваат нашите дворови за генерациите што доаѓаат.

Создадете живеалиште за светулки

Најголемата закана со која се соочуваат светулките денес е губењето на нивните живеалишта. Но, со околу 2000 различни видови светулки, има широк спектар на средини во кои тие успеваат да преживеат - вклучувајќи мочуришта, шуми, па дури и градски паркови - што ги прави некои видови позагрозени од другите.

Меѓутоа, Луис вели дека освен за живеалиштата треба да почнете да размислувате за нивниот животен циклус. Иако луѓето најчесто ги гледаат светулките како возрасни единки, овие инсекти минуваат низ четири фази на метаморфоза: јајца, ларви, кукли и возрасни единки. Низ повеќето од овие фази, светулките живеат под земја или во влажна почва каде што можат да ловат дождовни црви, нивната омилена храна.

Можете повторно да ги створите овие услови во вашиот двор со едноставно оставање на дрвенести остатоци и отпадоци од лисја околу рабовите на вашиот имот.

„Тоа е добро микро-живеалиште за млади светулки”, вели Луис.

Можете исто така да засадите автохтони грмушки и дрвја и да ја оставите вашата трева да расте долго време - сето тоа ќе и помогне на почвата да ја задржи влагата што ја сакаат светулките.

Исклучете ги светлата

Истиот сјај што ги прави светулките толку извонредни, исто така, ги прави особено чувствителни на зголеменото светлосно загадување.

Блескавите светла се важен дел од ритуалот за парење на светулките. Како што сонцето згаснува секоја вечер, мажјаците светулки треперат наоколу и светкаат со нивните блескави светла за да го сигнализираат својот интерес. Ако некоја женка во близина се заинтересира, таа брзо се враќа од своето место на земја, а мажјаците слетуваат долу за да ја пронајдат.

„Сето ова мора да се случи за да преживее следната генерација”, вели Беки Николс, ентомолог во националниот парк Great Smoky Mountains, дом на особено раскошен вид наречен синхрони светулки.

Градските и приградските светла ги прават овие знаци тешко видливи. Една неодамнешна студија покажа дека вишокот на светлина во текот на ноќта - колку и да е слабо осветлувањето - го намалува степенот на светење кај мажјаците светулки, како и стапката на одговор кај женките.

„Тоа е како да прекинувате телефонска линија”, вели Луис. „Тоа навистина ја расипува романтиката”.

За среќа, постојат некои решенија. Можете да инсталирате сензори за движење, тајмери или затемнувачи на сите светла надвор од вашиот дом, да навлечете завеси ноќе за да го спречите излегувањето на светлината низ прозорецот и целосно да ги исклучите светлата кога е можно. Помагаат и заштитни капаци за улични светилки и надворешно осветлување.

Што е со светлата во боја? Иако црвеното светло долго време се сметаше за прифатливо за светулки, Луис вели дека размислувањето се менува. Секогаш кога е можно, мракот е одговорот.

Престанете да користите пестициди

Прскањето на вашиот двор со пестициди и инсектициди, исто така, претставува егзистенцијална закана за светулките, кои сепак се инсекти.

Луис истакнува дека повеќето пестициди што им се продаваат на домашните градинари се хемикалии со широк спектар што ќе ги убијат ларвите на светулките исто толку брзо како што ги убиваат мравките, осите и другите помалку омилени инсекти.

Научниците истражуваат алтернативи на хемиските пестициди кои би можеле да делуваат на одредени видови, како што се комарците, додека другите инсекти би останале неповредени.

Светулки во националниот парк Големите зачадени планини Фотографија:Тим Ривс

Светулките како туристичка атракција

Светулките се толку хипнотизирачки што сега се главна атракција на туристичките места ширум светот - од Големите зачадени планини во САД до Нанакамилпа во Мексико и Шумскиот парк Даан во Тајван. Истражувањата покажаа дека тоа може да биде меч со две острици, додека од една страна поттикнувате развој на почит кон овие необични инсекти, од друга страна ги нарушувате нивните животни циклуси и живеалишта.

Кога ги посетувате живеалиштата на светулките, внимавајте каде одите за да не стапнете на возрасни единки кои се парат или на нивните ларви во развој. Ако одредишт за гледање светулки има поставено покачени патеки за заштита на светулките, не оддалечувајте се од нив.

Тие одредишта исто така можат да ви допуштат да понесете и светилка или фенерче за да ви помогне да го пронајдете патот до совршеното место за набљудување светулки. Ако го направите ова, не заборавајте да ја покриете светилката со темно црвен филтер. Луис истакнува дека е подобро да се дојде рано додека е уште светло, па воопшто нема да ви биде потребна светилка.

Вклучете се во акција за зачувување на светулките

Постојат многу други начини на кои можете да им помогнете на светулките надвор од вашиот двор: од поддршка на национална организација за заштита на природата, до работа со вашата заедница на тоа да се воспостават засолништа за светулки.

Луис додава дека веќе знаеме доволно за еколошките закани со кои се соочуваат најзагрозените видови, а заштитата на светулките од овие закани може да има корист за целиот екосистем од кој тие зависат.

„Секој од тие видови има специфичен простор во која се вклопува”, вели таа. Тие се неверојатен портал за чудесното што вреди да се заштити”.

Извор:https://www.nationalgeographic.com/