Врати и прозорци

 

Прескокнување

Ревносно како лик во бајка
едно девојче скока на улицата
пред нашата куќа. Речиси цело утро
е таму, скока и си пее,
де со другарка, де со група другарки,
на крај сама. Секојпат кога јажето ќе се доближи
се крева себеси над својата сенка
само со отскок на прсти,
и било другарките да се вратат за да пеат
некоја неразбирлива песничка што ниедно девојче
всушност не знае што значи ниту тоа ја загрижува,
било камиончето со сладолед
да примамува, возејќи бавно, ѕвонејќи ветувачки,
таа си продолжува, си скока и го напушта светот
повторно и повторно, уживајќи во
својата тежина, бестежинската состојба,
звукот на јажето што минува.

Млекари

Некој ѕвони на вратата. Одам да отворам.
Имам четиринаесет години. Туку така,
немам потреба да застанам и размислам.

Најстариот син на млекарот е,
трудејќи се да остане присебен,
носејќи ја капата на татко си.

Толку тивко го тура млекото,
точејќи го неговиот прво речиси тенок,
па разбрануван, па каллив звук

додека галонот не се наполни.
Ја затворам вратата и чекам
млекото да се сталожи.

Години подоцна – оти веќе минаа
години оттогаш – почнувам да знам,
што значи ова, ова отворање

врати, тишини, за да се прифатат
нештата не создадени на лице место
туку предадени: љубов, наследство.

Кутија клучеви

Кутија голема колку еден куфер мал.
Всушност куќите ги беше заашкал.

Машини

Една ноќ на улицата Јорк
речиси пред десет години – толку многу
алкохол и ѓубре наоколу

што беше тешко да се каже
точно кои бевме ние, а кои тие – една ноќ
додека легнував да заспијам

врз својата студена плоча светлина, почна:
долу на улицата, автомобилски аларм
ракуваше со својот ужасен, хируршки нож

од звук. Отспротива,
Колеџот на хирурзи се исклешти во ноќта
како череп, како куп черепи,

но беше тешко да не навивам
кога некој од соседите
одеднаш се појави. Со метла

како оружје во рацете, се качи
на сјајната хауба и таму застана
и почна да замавнува,

прво со цел и намера, така што
еден по еден предните фарови отидоа, па
трепкачите, бришачите, самото ветробранско стакло...

а потоа како некој полу-човек, полу-ѕвер
маваше, маваше, маваше, маваше,
маваше дури мускулите не го заболеа,

дури осакатената метла не се струполи од неговиот стисок
и престана, се сврте, погледна нагоре во нас и рикна
небаре душата веќе не можеше да му се воздржи

од тишината, од мракот,

од трагедијата во забавена снимка на
толку голем дел од Даблин во тие
а и во овие обесчовечувачки денови.

Врати и прозорци

Татко ми ги продаваше, врати и прозорци,
влезови, излези, идилични погледи
од куќи сè уште неизградени
иако испланирани со толку апсолутна

прецизност, што тие дрвени рамки
кои со вечери ги редевме кон небото,
а потоа со денови ги возевме и растоваравме
во ветровити полиња, пред нашите очи

се преобразија. Со прсти избодени
од рапавото дрво, ќе притиснев
тупаница врз дланка, ќе изброев до десет
и ќе го гледав својот здив како црта тивок бунт

во воздухот, па повторно ќе изброев до десет
додека тој, сега знам, на свој начин –
со плунка во дланката – го запечатувал договорот
и се спријателувал со некој за кој се надевал еден ден

ќе плати, иако многумина не плаќаа... Па заминувавме,
а мајсторите стоеја таму, гледајќи низ стаклото
што уште не ни беше во тие прозорци, а над нас
Млечниот Пат веќе си се местеше.

Изгубено-најдено

И сега некогаш го гледам татко ми
горе во Рајот, како се шета низ
тоа чудно место, каде што го собира
тоа што другите души веќе не го сакаат,
како што целиот свој живот собираше
несакани нешта.

Небаре на платно ја гледам неговата
крупна става како се наведнува, како со
ковчестите раце посегнува по ’рѓосана игла,
клинец, паричка од некое изгубено кралство.
Еден ден ќе биде токму тоа
што некому ќе му затреба.

А кога солзите ќе станат премногу
и овој проклет кревет исто како да е нива,
се исправам и се прашувам како, по ѓаволите,
светот постојано наоѓа уште будали
што губат нешта и се губат себеси
и си продолжуваат.

Тогаш нешто во срцето ми препукнува,
и знам, небаре отсекогаш сум знаел
длабоко во себе, дека сето тоа ѓубре, таа стара
божиќна украсна хартија, тие клопчиња коноп,
ремените, токите за ремени, левите ракавици,
дузините чифтови износени чевли
и скинати чорапи, прегорените светилки,
клопчињата жица и излижаните завртки,
расипаните часовници, пластичните ќесиња
уредно здиплени, растечените пенкала
и исушените фломастери, крпите со дамки од мастило
и хартијата за впивање, исчуканите цилиндри
од машини за перење, фластери, игли и памукчиња
не биле негови воопшто, биле наменети
за мене.

Траги

Откога умре
кучето, во бетонот
шепи ме следат.

Донеси

Повторно и повторно се враќа кај мене
за да ми го остави покрај нозе, денешниот
стар отпадок или остаток од логорски оган
ископан од купот и благословен
со некаква магија.

Дадено од куче, најбезначајното нешто
може да биде богатството на денот.

А како само ги минува деновиве,
оваа вљубена џукела:
се истегнува покрај ѕидот на соседот,
комично го следи, како сенка, поштарот,
или, и покрај ветрот и замрзнатиот дожд
поради кои секое друго куче би останало дома,
потскокнува преку напуштениов парк
небаре е летна ливада, свесна
дека има можност да си поигра.

Часови, си мислам, веќе потрошила
вака трчајќи меѓу нејзиниот дом
и мојот, нејзиниот свет и нашиот,

да ми донесе стапче,
да го брка тоа стапче, да го фати тоа стапче
па да се врати со тоа стапче толку цврсто
стегајќи го со забите што некогаш ми се чини
дека никогаш нема да го пушти, дека ги сменила
правилата и самата цел на играта,

и да ја имав таа сила
може ќе ја кренев високо
или може таа ќе ме кренеше високо
над оваа планета опколена со дожд.

Кино

Светлоста е причинителот за сенката,
децата причинителите за смртта.
И кога се слуша музика
тишината не е многу далеку.

Актерите отворено страдаат
оти не стигнуваат да бидат тие што навистина се.

Реките им завидуваат на камењата, камењата на реките.

А додека птицата на грбот на нилскиот коњ
се чини доволно стрплива за да чека,
редарката на киното мора да се прашува
од што сиве овие вљубеници во мракот
се кријат.

Џебно ноже

Уште на портокали мириса
по години минати во фиокава
меѓу спојници, копчиња,
коверти, стари очила...

овој подарок од тебе;
направено да пресекува,
единственото нешто е
што некако нè поврзува..

Девојката со чудотворниот градник

Беше девојката на мигот.
Ева Херцигова.
Сите ѝ го знаеја името.
Ја имаше насекаде.

Ниедно возење низ градот
не беше готово дури не ја видевте
соблечена до градите на плакатот,
со сјај во очите.

Тој градник, и начинот
на кој го привлекуваше вниманието,
се туркаше во секој разговор,
се појави дури и на вестите.

Возачите ги игнорираа зелените светла,
пешаците се удираа во бандерите,
велосипедистите се соборуваа на земја
благодарение на убавините на таа девојка.

И не само во овој град
туку и во другите градови низ светот,
лицето на истата девојка, истиот градник, истата поза,
се ширеше како што се шири религија

каде што луѓето се среќаваат:

пробивајќи се низ хаосот
на улиците во сообраќајниот шпиц,
буткајќи се еден во друг
во турканиците на редиците,

и во брзаниците до возовите
што конечно тргнуваат кон дома,
безизразни, одозгора закачени на жици,
и нишајќи се нежно во хор.

 

Превод: Магдалена Хорват
Слики: Bo Bartlett

Извор: Пат Боран, Телефонска секретарка, Блесок, 2007

е-купување

Белешка за авторот

Пат Боран (р. 1963, Портлиш, Ирска) е поет и писател. Член е на Aosdána, ирското здружение на уметници чии дела направиле значаен придонес кон уметностите во Ирска. Автор е на збирките поезија „Ненавиениот часовник“ (1990; добитник на престижната ирска награда Патрик Кавана во 1989); „Историја и ветување“ (1990); „Познати нешта“ (1993); „Обликот на водата“ (1996); „Како раката, ракавицата“ (2001) и „Нови и избрани песни“ (2005). Автор е и на популарниот прирачник за писатели „Портабл работилница за креативно пишување“ (прво издание 1998, ново и дополнето издание 2005), како и на неколку книги проза за деца и возрасни.

Белешка за преведувачот

Магдалена Хорват (Скопје, 1978) е поет и преведувач. Автор е на книгите „Ова е таа, твојата“ (Македонска реч, 2006) и „Синкаво и други песни“ (Македонска реч, 2010). Нејзината поезија е застапена во неколку антологии, меѓу кои и "Europa és una dona. Europe is a Woman" (на каталонски и англиски; Universitat Autonoma de Barcelona, 2007).

Магдалена Хорват на Окно:
Тишина (во три дела)