Македонска салата во Грција

Грчките патриоти сакаа со протестот во Атина да ја одбранат својата татковина и да ги потенцираат правата на својата нација контра македонските узурпатори од север. Тука беше православната црква, северногрчки здруженија, десничарски и екстремно десничарски пратеници, дури и композиторот и гуру на старата левица, Микис Теодоракис.

Демонстрантите не сакаат никакво решение

Бесот на демонстрантите е насочен кон решението кое е на повидок во 25-годишниот спор со соседната Македонија. Според толкувањето на грчката историја и политика, со право на ова традиционално име располага само истоимената северна грчка провинција. Значи, историјата како сопственост, а не како континуитет.

Оттаму, за Атина, соседната држава сѐ уште се вика „Поранешна Југословенска Република Македонија“, за мнозинството Грци едноставно - Скопје. Поради грчките отпори против употребата на името, Македонија со години е заглавена во чекалниците на ЕУ и НАТО. Сега конечно дојде до придвижување во спорот: новиот македонски премиер, социјалдемократот Зоран Заев покажува подготвеност за компромиси, а и грчкиот премиер Алексис Ципрас сигнализира подготвеност за отстапки. Целта е што поскоро решавање на спорот за името, за уште во јули, на следниот самит на НАТО во Брисел, да биде отворен патот за прием на Македонија во Северноатлантската алијанса.

На грчката влада во меѓувреме ѝ е јасно дека соседната република не може да биде целосно прекрстена. Зборот Македонија мора и ќе биде содржан во името, најверојатно со додавка „Северна“, „Нова“ или „Горна“ Македонија, за од Скопје да не бидат можни аспирации кон грчката Македонија. Атина е отворена за ваков компримис, меѓутоа проблем е што владата на Ципрас зависи од гласовите на својот деснопопулистички коалиционен партнер Анел.

Атинската партиска тактика го спречува компромисот

Хардлајнерите од Анел не се подготвени на соседот да му го препуштат името Македонија во каква било форма и остануваат цврсто непопустливи. Се разбира, компромис би можел да помине во парламентот без проблеми со гласовите на опозицијата. Но, тоа би било тешко искушение за владата и веројатно би значело нејзин предвремен крај. Потоа, Сириза можеби би можела да владее заеднички со остатоците од грчките социјалдемократи од Пасок. Но, ниту конзервативната опозиција не дозволува увид во нејзините карти, Нова демократија на Кирјакос Мицотакис ужива во моментниот поволен рејтинг и не е склона да му помогне на Ципрас во постигнување надворешнополитички успех. Конзервативците одбиваат заземање јасна позиција во спорот околу името.

Решението на овој анахроничен конфликт меѓу Грција и Македонија би било важна етапа во нормализирањето на Југоисточна Европа по војните во бивша Југославија. Целиот регион би можел да се ослободи од дел од товарот на минатото и да тргне по нови стабилизирачки патишта. За жал, се чини дека политичкиот систем на Грција сѐ уште ја нема потребната зрелост за модерната политика на 21. век. На примерот со Македонија се одмаздуваат грешките од минатото: грчките партии во изминатите децении на своите гласачи не успеаја да им објаснат: само по себе се разбира дека грчка Македонија е грчка. Но, таа не е единствената.

Извор: Deutsche Welle