Ветувањето на социјалистичкиот феминизам

Делумното вклучување на либералниот феминизам во економскиот, политичкиот, културниот и општествениот поредок на неолиберализмот може да се објасни со појавата на режимот за акумулација на капиталот кој доведе до темелни промени во економиите и на глобалниот Север и на глобалниот Југ. На глобалниот Север новиот режим е најавен со напади на работодавците на работничката класа, социјалната помош и синдикатите и социјалдемократските партии како традиционални бранители на правата на работниците.

Овие напади доведоа до појавата на неолиберализмот, политички контекст кој ја олесни успешната противреакција на радикалните барања на феминистите, активистите против расизмот, автохтоното население и многу други. Иако неолиберализмот го укина радикалното ветување на вториот бран на феминизмот, истовремено создаде материјална подлога за обнова и ширење на движењето на социјалистичкиот феминизам на чело со припадниците на работничката класа.

Освен тоа, политичките дискурси и организациските стратегии на социјалистичкиот феминизам од 21 век се вреден ресурс за политичката левица. Луѓето имаат чувство дека старите облици на политичката левица веќе не можат да бидат од корист: во потрага по алтернативи, социјалистичкиот феминизам има многу да понуди.

Водечкиот феминистички дискурс од вториот бран на феминизмот не беше класичен либерален феминизам (феминизам чија цел е да се отстранат пречките кои стојат помеѓу жените и нивните индивидуални права) туку нешто што би го опишала како феминизам на социјална заштита. Феминистките кои дејствуваат во рамки на споменатото движење ги споделуваат посветеноста на либералниот феминизам за правата на поединците и еднаквите можности, но одат и уште понатаму, барајќи од активистичката држава да се позанимава со проблемите на вработените жени, да ја подобри положбата на жените (особено мајките) на пазарот на трудот, да понуди јавни служби кои ќе ја социјализираат заштитата и ќе ја прошират општествената одговорност за заштитата.

Општествената основа на класичниот либерален феминизам ја прават жените од ситуираниот дел на професионално менаџерската класа, додека феминизмот на социјалната заштита првенствено е ориентиран кон пониските слоеви на споменатата класа, особено жените вработени во образованието, социјалните служби и здравството.

Односот помеѓу жените од работничката класа/сиромашните жени и вработените жени од средната класа чија работа е да ги регулираат оние кои често се обележани како „проблематични“ (сиромашни, болни, културно неприлагодени, сексуално девијантни, слабо образовани/необразовани), во најмала рака е амбивалентен. Оваа напнатост помеѓу класите продира и во феминистичката политика бидејќи феминистките од средната класа тврдат дека ги претставуваат и припадничките на работничката класа. Постоечките напнатости се изразуваат на разни начини, кои во голема мера ги обликуваат фактори како расата, сексуалноста, националноста, итн. Исто така, политиката на феминистките од средната класа се менува во зависност од степенот на милитантноста, самоорганизираноста и политичката сила на жените од работничките класи.

Голем дел од поддршката и инспирацијата за политиката на феминизмот на социјалната заштита потекнува од здружението The National Welfare Rights Organization (Национална организација за социјални права - НОСП). Кога станува збор за НОСП, особено е интересна нејзината способност за комбинирање на тврдењата кои филозофите, адвокатите и членовите на академската заедница најчесто ги гледаат како меѓусебно противречни. Во таа смисла организацијата ја надминува поделбата на „говорот за потребите“ и „говорот за правата“. Политичкиот дискурс за мајчинството е типичен пример за „говорот за потребите“: заговорниците изнесуваат тврдења втемелени на потребите на децата и способностите на мајките да ги задоволат тие потреби. Наспроти тоа, барањата за полово неутрални практики на вработување или еднаков пристап до професионална обука кои инсистираат индивидуалните права кои им се достапни на мажите да се прошират и на жените, се пример за „говорот за правата“.

Во својата кулминација, феминизмот од вториот бран се залагал за социјализација на заштитата. Префрлањето на одговорноста за заштитата од поединецот на општеството во тоа време барало (а, бара и денес) прераспределба на богатството која ќе го префрли фокусот од капиталот на работната сила. Општествената одговорност за заштитата зависи од ширењето на јавните добра, кое пак зависи од оданочувањето на богатството или профитот.

Да им се дава компензација на работниците за времето поминато во пружањето заштита (на пример, платено породилно отсуство) значи да се зголеми платената компензација за сметка на профитот. Освен тоа, инсистирањето работодавачите да им даваат паричен надомест на своите вработени за пружање заштита надвор од работното место ја нарушува контролата над работното место кое го има работодавачот, и како такво наидува на отпор во приватниот сектор каде работите и понатаму се организираат како работниците да сносат мала или никаква одговорност за заштитата. Со други зборови, социјализацијата на трудот бара спротивставување на класната моќ на капитализмот. Токму тој проблем се покажа како камен за сопнување за феминизмот на социјалната заштита на 21 век.

Спротивставувањето на класната моќ на капитализмот барало опфатно, милитантно и дисруптивно општествено движење, антикапиталистички фронт кој феминизмот, антирасизмот, борбата за геј правата и правата на имигрантите го поврзувал со дејствувањето на работниците и синдикатите. Она што постоело место тоа биле бирократските, склеротичните и поделени на сектори, трговски синдикати кои немале ниту интерес, ниту можности за изградба на какви било движења.

Фатени помеѓу демобилизираната работничка класа и демократската партија која му подлегнала на неолиберализмот, феминистките на социјалната заштита од средната класа почнале да се прилагодуваат на постоечката политичка реалност. Заради тоа, на пример, ја напуштаат инклузивната политика на НОСП и се откажуваат од дискурсот на мајчинството кој долго време бил еден од нивните главни аргументи во прилог на паричните додатоци за самохраните мајки, заменувајќи го со неолибералните дискурси и прифаќајќи ја идејата за самодоволност преку платена работа (и покрај тоа што било очигледно дека приходите од слабо платените работи достапни за самохраните мајки не се доволни за покривање на животните трошоци, дека детските додатоци за најсиромашните не се доволни за квалитетна грижа за децата, итн.).

Со други зборови, за феминизмот на социјалната заштита од вториот бран повеќе би можеле да кажеме дека бил политички маргинализиран отколку кооптиран. Не изненадува што во контекстот на тој пораз не само што либералната феминистичка политика ја зазема централната позиција, туку станува дел од доминантниот неолиберален режим.

Во помалку иронична насока, додека феминизмот од средната класа постапно се поместувал кон политичката десница, феминистките од работничката класа (особено во синдикатите со доминантно женско членство) извојувале значајни победи: ја зголемиле видливоста на жените на водечките положби, ги натерале своите синдикати да ги поддржат групите кои заговарале легален абортус, се спротивставувале на дискриминацијата на ЛГБТ лицата, се залагале за платено породилно отсуство, итн.

Од погоре опишаната историја можеме да научиме нешто. Феминизмот и другите движења против угнетувањето мораат да ги подигнат класните граници, но и да ги постават следните прашања: „Кој во рамки на тие движења ќе го има главниот збор? Чии погледи на светот ќе ги формираат барањата на движењето? На кој начин тие барања ќе се артикулираат и оправдаат? Како ќе се организира самото движење?“.

Во вообичаените сценарија одговорот на ова и слични прашања се крие во средната класа. Но, во моментот кога на политичката сцена ќе стапат припадниците на работничката класа, може да дојде до промени во односите на моќта во рамки на општествените движења.

Во 21 век жените стапуваат на глобалната политичка сцена во контекст на разни движења. На глобалниот Југ не само што учеството на движењата за социјализам од 21 век се клучни, туку се и дел од организациските грасрутс проекти кои во прашање ги доведуваат облиците на организација, водството и барањата на движењата. На глобалниот Север тие грасрутс проекти се потпираат на нови облици организација на работниците (на пример, движењето на работниците од домаќинствата) кои се темелат на мобилизација на своите членови и создавање сојузи меѓу заедниците.

Иако далеку од совршенство, сите овие различни проекти на социјалистичкиот феминизам, и на северот и на југот, и во заедницата и на работното место, нудат нови дискурси за полова еднаквост, нови облици организирање и нови визии на партиципативна демократија.

Посветеноста на социјалистичките феминистки кон самоорганизацијата ги поддржува организациските структури кои не се потпираат на хиерархија, кои се демократски и заради тоа повеќе инклузивни. Фокусот на пресекот, како ниту насоките на програмите и политичкиот дискурс, отвора простор на кој е можно да се надминат длабоките јазови меѓу општествените групи. Разбирањето на меѓуповрзаноста на работните места, домаќинствата и заедниците води кон поефикасни облици на организација и зголемување на можноста за коалициски политики, што пак придонесува за создавање врски меѓу проблемите кои често се сфаќаат како значително различни и меѓусебно одвоени.

Визијата на лидерството и развојот на лидерството какво што нуди социјалистичкиот феминизам ја промовира способноста на активистите да се вклучат во демократските процеси за донесување одлуки. Препознавањето и признавањето на фактот дека афектот, емоциите и сексуалноста секогаш се присутни и дека ги обликуваат општествените односи, ги поттикнува активистите на авторефлексија, емпатија и почитување разни облици на постоење.

За да го изградиме социјализмот на 21 век, најпрвин мораме да посветиме внимание на социјалистичкиот феминизам од 20 и 21 век, и неговите теории и практики да ги преместиме од маргините во центарот на радикалната левица.

Извор: https://www.jacobinmag.com