Воајер (пет раскази)

Накусо

„Веруваш ли во заедничко утре?“

„Првин би сакал да поверувам дека оваа ноќ навистина се случи.“

И бидејќи не можев да заспијам,

заминав. Знам дека треба да ти оставам порака. Знам дека не е убаво девојката да си замине така откако си ја однел на вечера, откако веќе три месеци одите на вечера, всушност речиси секоја вечер и најпосле првпат по тие речиси стотина вечери вели дека денес би дошла на онаа чашка пијалак пред спиење. Знам дека е тешко кога наутро се будиш и креветот е празен, а изминатата вечер си бил убеден дека изутрината нема да биде празен, и станот е празен, а си си мислел дека нема повеќе да биде. Ама морав да си отидам, не можев да заспијам, разбираш, нели?

Што да ти речам? Дека вечерта беше убава? И самиот знаеш. Секогаш ти го велам тоа. Секогаш и била. Дека не можев да останам? И самиот знаеш. Гледаш дека ме нема. Сите тие вечери – знаеш, не ни бев толку гладна. Само убаво беше потоа, кога сè ќе однесеа и ние ќе си седевме и ќе си брборевме. Ми се допаѓаше како секогаш полека одмавнуваше со главата лево-десно кога велев дека сега јас би сакала да платам. И можев, знаеш, речиси секојпат, не само еднаш, но ми се допаѓаше тоа твое лесно движење на главата. Косата ти се брануваше.

Да, знам дека веќе премногу изедовме и дека беше време за други нешта. Затоа реков дека можеме да одиме кај тебе. Но, веднаш штом излеговме низ вратата знаев дека не смеев. Сите оние работи во твојот стан! Немаше простор за мене. Кога вечеравме беше некако помалку лично. А овде – не знам, можеби требаше во хотелска соба, можеби потоа ќе можеше. Како во ресторан, доаѓаш и си одиш. А ова беше твојот дом. Сите оние нешта на ѕидовите што со жена ти сте ги носеле од патувањата. А и детската соба ми ја покажа. Да, тоа беше грешка, сигурно знаеш. Знам дека се веќе големи и на свое. Ама соба кај тебе сè уште имаат. Можат да се вратат, кога било. И што ќе правам јас тогаш?

Ми беше тешко кога плачеше. Сакав да те утешам, ама не можев. Да, знам дека ме сакаш. И јас те сакам тебе. И навистина ми е жал, зашто си добар човек. Некој друг не би ми послал во дневната соба. Но, навистина не можев. Да преспијам. Премногу нешта. Книги што сигурно не се твои. Музика што не ја слушаш ти. Премногу за мене, прости.

Знаеш што? Многу сум сита. Мислам дека не би можела повеќе да јадам, барем некое време. А што друго да правиме? Не ми се лутиш, нели? Разбираш, нели?

Точка на топење

Беше нервозна додека го притискаше копчето на диктафонот. Урбаната митологија велеше дека спие со секоја што ќе дојдеше на неговиот познат курс по керамика, дури и со оние на кои не им е до мажи, дури и со оние на кои не им е до никого. Што ќе се случи сега кога завршија со интервјуто? Како ќе проба? Неговата керамика набрекнато се подаваше кон неа, чувствуваше дека не може веќе да размислува поради таа разголена мазна облина насекаде наоколу. Урбаната митологија велеше дека таа не спие со никого, дури ни со оние што не даваат интервјуа никому, никому освен нејзе.

Тој смешкајќи се ѝ рече: „Знаете, многу сакам да ве слушам“.

Аха, почна. „Слушате радио?“

„Овде во работилницата е обично многу самотно...“ Веќе се загрева.

„... и среќен сум кога во просторот ќе посегне толку сензуален глас.“ Ти навистина мислиш дека јас сум лесна како останатите?

„Имено, малку сум осамен.“ Секако, сочувствително те примам во себе, ѓубре.

„Знаете, имав многу жени...“ Знам, знам, сите знаат.

„ ... но ниту една не беше вистинската.“ Сè дури не ве сретнав вас, сега ќе рече.

„Кај вас, слушам, е обратно. Не сте имале многу...“

Не сум имала многу? За кого воопшто и би можел да слушне?

„... затоа сум убеден дека тој што ќе биде, ќе биде вистинскиот.“

Убедена сте дека тоа не сум јас? сега ќе рече.

„Па, мило ми е што наминавте. Ќе се видиме во некоја друга прилика. До гледање.“

Стоеше на улица, ја слушаше снимката, умни прашања, двосмислени одговори, и не можеше да поверува.

Тоа беше тоа? Ова?

Се врати и рече:

„Извинете. Не се снимило. Нешто не било во ред. Ќе мора да пробаме уште еднаш.“

Воајер

Сè е на своето место, пепелникот речиси преполн, чаршафот испрскан со црвени дамки, чашите со жолти дамки, ноќта се згуснува, никој не слуша кога таа вели: не, никогаш со маж што би ѝ се допаѓал. Некој трогнато се насмевнува: колку привлечна приказна!

Q.E.D.

„Значи, многу имаш патувано“, рече жената со која се запознавме вчера, пред три часа и барем по неколку чашки.

„Многу“, велам. Да, навистина имам.

„Тогаш значи дека на сè си навикнат, ништо не може да те изненади“, вели.

„Баш ништо“, велам отсечно „навистина на сè сум навикнат“.

Добро, тука некаде.

„Значи“, вели, „кога онаа малана на шанкот би фрлила сè од себе, сите алишта на подот, за тебе тоа би било сосема обична работа што веќе стопати си ја видел?“

Ја погледнувам малата. Убавка, нема што, вистина не многу облечена, само пијана, ништо повеќе не може, одвај стои на шанкот. Оваа само себе може да се фрли на подот.

„О, тоа сигурно многу би ме погодило“, велам, одвисоко. „Зашто, знаеш, постојат граници, јас сум пристоен човек, има работи што не би можел да ги направам, сета таа голотија што го преплавува светот, тоа е навистина одвратно.“ Сè повеќе се соживувам, уште малку и ќе си поверувам самиот себеси.

„Е“, вели. „Тоа е само кожа, тоа не е ништо такво. Види.“

Ја крева маицата. Оздола нема ништо, ништо освен...

Не можам да гледам, иако е убаво да се види, само – сите можат да видат! Зар полуде? Зар е можно да си пијат и понатаму, а оној на шанкот и понатаму да плакне чаши кога оваа овде – Зар ним ова им е нормално? Таа тоа секогаш го прави? Ама секогаш со некој друг?

Се смешка кришум, само со краевите на усните.

Кога малку ќе се смирам, престанувам да скитам со погледот ваму-таму и да црвенеам, а таа длабоко ме погледнува: „Па, каде ти се допадна најмногу?“

Слики: Еrik Wayne Patterson
Превод од словенечки: Лидија Димковска
Извор: АНДРЕЈ БЛАТНИК - РАЗБИРАШ, НЕЛИ? (Евро-Балкан, Скопје, 2013).

За Авторот
Андреј Блатник (1963) е словенечки мајстор на раскажувањето кој со своите кратки раскази од врвен квалитет го проби словенечкиот простор и навлезе во универзалниот свет на одличната, преводна литература. Својата кариера ја започнал како басист во панк бенд. Долго време работел како слободен уметник, а денес е професор и уредник во издавачката куќа „Цанкарјева“. Пишува романи, раскази, есеи, колумни и др. Добитник е на престижните словенечки награди „Златна птица“, „Жупанчичева награда“ и на наградата на „Прешерновиот фонд“. Неговите книги се преведени на дваесеттина странски јазици и се високо вреднувани од страна на литературната критика.