Бенјамин и Еко, за фашизмот

Фашизмот им дава на масите да дојдат до својот израз, но не и до своите права. Валтер Бенјамин

Еве ги, уште еднаш, во скратена форма, некои од обележјата на фашизмот кои ги набројува Умберто Еко:

1. Првото обележје на прафашизмот е култот на традицијата.

2. Новата култура мора да биде синкретистичка. Синкретизмот не е само, како што вели речникот, „комбинација на различни верски форми или практики"; таквата комбинација мора да ги толерира противречностите. (Ем православни, ем антички, ем Словени, ем мистична првобитна раса – тоа се Македонците, според актуелната несопирлива владина пропаганда.)

3. Традиционализмот имплицира отфрлување на модерната. Просветеноста, векот на умот, се смета како почеток на модерното изопачување. Во таа смисла прафашизмот може да се дефинира како ирационализам. (Македонската модерна беше социјализмот. Затоа е и очекувано отфрлањето на таа традиција од сегашните десни болшевици. Иако резултатите на македонската модерна се просто неотповикливи – „вие не можете ни да го искречите она што ние го изградивме!“.)

4. Ирационализмот исто така е зависен од култот на акција поради акција. Една во себе убава акција мора да успее пред мислењето или во потполност без мислењето. („Остваруваме! 24/7! Не се откажуваме дури ни од најглупавите и најдеструктивните замисли!“)

Грчкиот фашизам: режимот на Метаксас

5. Зашто мислењето е форма на кастрација. Оттаму културата станува сомнителна штом ќе се идентифицира со критичките ставови.

6. Либералната интелигенција е предавник на традиционалните вредности. Неслагањето е предавство по себе.

7. Прафашизмот расте и бара поддршка така што го користи и заострува природниот страв од различното.

8. Прафашизмот настанал од индивидуалната или социјална фрустрација.

9. Во корените на прафашистичката психологија лежи опсесијата на заговор; најдобро е меѓународен заговор. Следбениците мораат да се чувствуваат опколени.

10. Бидејќи бесконечната војна и хероизмот навистина се тешки игри, фашистот својата волја за моќ ја пренесува на сексуалноста. Овде лежи изворот на мачоизмот (во кој спаѓа и насилничката нетолерантност спрема хомосексуалноста).

11. Прафашизмот се темели врз еден селективен популизам. Во демократијата граѓаните имаат индивидуални права, но земени во целина тие поседуваат политичко влијание само со оглед на едно квантитативно гледиште – се следат одлуките на мнозинството. За прафашизмот индивидуите како индивидуи немаат никакви права, додека народот, напротив, е сфатен како квалитет, како монолитен ентитет кој ја изразува заедничката волја. А бидејќи големиот квантитет од луѓе не може да има никаква заедничка волја, водачот се претставува како нејзин толкувач.

***

Валтер Бенјамин за историјата и нацизмот

Историјата сега е во сопственост на нацистите, оние кои можат да го надзираат и манипулираат нејзиниот дискурс. Хитлер ја заговара верноста спрема историјата како доблест со која Германија ќе се одмазди за нанесените неправди.

Во нацистичка Германија историјата е фашистичка. Фашизмот се легитимира во име на националниот идентитет, на темелите на единството во континуитетот на историјата.

Историцизмот затоа се темели врз разбирањето на историјата како победа. Фашизмот навистина е филозофија на историјата како победа.

Задачата на историчарот денес се состои да ја избегне соработката со криминалниот режим и со фашистичкиот дискурс. На сличен начин, историчарот на иднината ќе треба да биде внимателен за да го избегне соучесништвото со историскиот варваризам и со прикриените (а сега отворени) злосторства на културата. Историчарот мора да биде револуционерен за да не биде случаен соучесник. Соучесништвото е многу поголема опасност и поголема казна дури и од смртта.

„Утрински весник“, 03.08.09.

На насловната фотографија: Бенито Мусолини во младите денови